بازار ارزهای دیجیتال صحنه‌ای است که احساسات، تحلیل‌ها و سرمایه‌های میلیاردی در آن به طور هم‌زمان جریان دارند. در این میان، بیتکوین همیشه نقش رهبر را ایفا می‌کند؛ ارزی که با هر جهش یا توقفش، نبض هزاران دارایی دیگر را در دست می‌گیرد. اما گاهی اتفاقی رخ می‌دهد که برای بسیاری از تریدرها و تحلیل‌گران هم معما میشود: وقتی بیتکوین به سقفهای روانی خود می‌رسد و متوقف میشود، آلتکوینها چه مسیری را در پیش می‌گیرند؟
این نقطه مکث در نمودار بیتکوین، در واقع لحظه‌ای طلایی است که می‌تواند سرآغاز دو سناریوی متفاوت باشد؛ یا جریان سرمایه از پادشاه بازار به سمت آلتکوینها سرازیر میشود و فصل آلتکوینها (Altseason) شکل می‌گیرد، یا برعکس، سرمایه‌گذاران محتاط‌تر شده و نقدینگی از بازار خارج میشود. آنچه تعیین‌کننده است، ترکیبی از رفتار سرمایه‌گذاران، شرایط کلان اقتصادی، وضعیت دلار، نرخ بهره جهانی و میزان تسلط بیتکوین (BTC Dominance) است.
در چنین زمان‌هایی، بیتکوین مانند یک فرمانده‌ی در حال تامل عمل می‌کند؛ نه حمله می‌کند و نه عقب‌نشینی. این توقف می‌تواند مقدمه آرامش قبل از طوفان باشد. بسیاری از تریدرها در این مرحله، چشم به نمودارهای اتریوم، سولانا، کاردانو و ده‌ها آلتکوین دیگر می‌دوزند تا بفهمند کدام دارایی‌ها آماده‌ی پروازند و کدام در دام اصلاح می‌افتند.
در این مقاله قصد داریم به صورت عمیق بررسی کنیم که در دوره‌هایی که بیتکوین به سقفهای روانی خود می‌رسد و نوسانش کاهش می‌یابد، رفتار آلتکوینها چگونه تغییر می‌کند، سرمایه کجا جریان پیدا می‌کند و چه استراتژی‌هایی می‌تواند سودآورترین انتخاب‌ها را رقم بزند. در ادامه با تحلیل داده‌های تاریخی، بررسی شاخص دامیننس و مرور رفتار بازار در چرخه‌های قبلی، خواهیم دید که توقف بیتکوین الزاما به معنای سکون بازار نیست؛ بلکه گاهی آغاز یک موج پنهان در دل آلت‌کوین‌هاست.
نکات کلیدی
- دامیننس بیتکوین تعیین‌کننده جهت آلت‌کوین‌هاست؛ کاهش دامیننس معمولا به نفع آلتکوینها و افزایش آن به نفع بیتکوین تمام میشود.
- در بازار بدون جهت، صبر و مدیریت ریسک اولویت دارد؛ حفظ سرمایه، تعیین حد ضرر و ورود پله‌ای مهم‌ترین ابزارها برای جلوگیری از ضررهای بزرگ هستند.
- هر اصلاح بیتکوین، فرصتی برای آلت‌کوین‌هاست؛ حتی اگر بیتکوین سقوط کند، آلت‌کوین‌های با پشتوانه قوی معمولا کمترین ضرر را می‌بینند و فرصت خرید مناسبی را ایجاد میکنند.
چرا بیت کوین پشت سقفهای روانی گیر می‌کند؟
در بازار پرهیجان رمزارزها، قیمت‌ها تنها با عرضه و تقاضا بالا و پایین نمی‌شوند؛ ذهنیت جمعی معامله‌گران و مفهوم «سقف روانی» نیز نقش مهمی در تعیین رفتار بازار دارند. سقف روانی در واقع همان نقطه‌ای است که اکثریت فعالان بازار – از سرمایه‌گذاران خرد تا نهنگ‌ها – باور دارند که قیمت «خیلی بالا» رفته و ممکن است هر لحظه اصلاح شود. همین باور، باعث میشود بازار در آن محدوده مکث کند، نوسانات بالا برود و خریداران و فروشندگان درگیر یک نبرد احساسی شوند.
حالا و در زمان فعلی که این مطلب نوشته میشود نیز بازار در چنین وضعیتی قرار دارد. بیتکوین پس از پشت‌سر گذاشتن مقاومت‌های قدرتمند در محدوده‌ی ۷۵ و ۹۰ هزار دلار، حالا در آبان ۱۴۰۴ (نوامبر ۲۰۲۵) در منطقه ۱۱۰ تا ۱۱۵ هزار دلار نوسان می‌کند؛ جایی که به طور طبیعی، سد روانی ۱۰۰ هزار دلار برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان معنا پیدا کرده است. بسیاری از سرمایه‌گذاران از سال ۲۰۱۷ تاکنون، این عدد را نماد «موفقیت بیتکوین» می‌دانستند. حالا که این عدد شکسته شده، بازار وارد فاز تازه‌ای از ترس و طمع شده است: آیا زمان تثبیت و اصلاح فرا رسیده، یا مسیر تا اهداف بالاتر مانند ۱۳۰ و ۱۵۰ هزار دلار باز است؟
در چنین نقاطی، بازار معمولا دچار رفتار انقباضی میشود. نوسانات بیت کوین کاهش یافته، حجم معاملات افت می‌کند و اندیکاتورهایی مثل RSI یا MVRV نسبت به دوره‌های صعودی پیشین، اشباع خرید بیت کوین را نشان می‌دهند. در نتیجه، حتی اگر بیتکوین هنوز از نظر فاندامنتال و بنیادی قوی باشد، ترس از اصلاح باعث میشود بسیاری از تریدرها سود خود را نقد و به تبع حجم تقاضا موقتا افت کند. این همان چیزی است که تحلیل‌گران آن را «فشار روانی سقف بازار» می‌نامند.
برای درک بهتر، کافی است نگاهی به رفتار بازار در سال‌های گذشته بیندازیم. در دسامبر ۲۰۱۷، بیتکوین حوالی ۲۰ هزار دلار متوقف شد؛ نقطه‌ای که آن زمان سقف روانی مطلق بود. سال‌ها بعد، در مارس ۲۰۲۱ نیز همین اتفاق در سطح ۶۰ هزار دلار تکرار شد. هر دو بار، پس از رسیدن به آن اعداد رُند، بازار دچار اصلاح شد، چون تریدرها بیش از داده‌های تکنیکال، به احساس اشباع قیمتی واکنش نشان دادند. حالا در سال ۲۰۲۵، همان الگو دوباره در حال تکرار است، با این تفاوت که حجم سرمایه‌گذاران نهادی و ETFهای بیتکوین بسیار بیشتر شده‌اند و سطح مقاومت روانی ۱۰۰ هزار دلار برای نخستین بار در تاریخ، نه فقط برای سرمایه‌گذاران خرد، بلکه برای شرکت‌ها و صندوق‌های بزرگ نیز اهمیت دارد.
از سوی دیگر، نباید فراموش کرد که بازار رمزارزها ذاتا بر پایه انتظارات می‌چرخد. وقتی همه انتظار دارند بیتکوین پس از رسیدن به عدد خاصی اصلاح کند، همین انتظار خودش به یک واقعیت تبدیل میشود؛ تریدرها زودتر فروش را آغاز میکنند، حجم نقدینگی کاهش یافته و در نتیجه، بیتکوین پشت سقف روانی خود متوقف میشود.
بنابراین، توقف بیتکوین در محدوده‌های کلیدی مثل ۱۰۰ هزار دلار نه نشانه ضعف بنیادی، بلکه بازتابی از ذهن جمعی بازار است؛ جایی که ترس از از‌دست‌دادن سود، در مقابل طمع برای رکوردشکنی، صف‌آرایی می‌کند. درست در همین لحظات، بسیاری از تحلیل‌گران حرفه‌ای نگاهی به سمت دیگر بازار دارند: آلتکوینها؛ چرا که در زمان‌هایی که بیتکوین در سقفهای روانی به‌اصطلاح «نفس می‌گیرد»، سرمایه‌های سیال معمولا به دارایی‌های کوچک‌تر منتقل می‌شوند تا سودهای تازه‌ای را خلق کنند.
پیشنهاد مطالعه:
چرا بیت کوین را در سبد سرمایه‌گذاری خود بهینه کنیم؟
تسلط یا دامیننس بیت کوین؛ مولفه‌ای که باید دقت کرد
یکی از شاخص‌هایی که در زمان مکث بیتکوین در سقفهای روانی باید بیش از هر چیز دیگری زیر ذره‌بین قرار گیرد، شاخص دامیننس (Bitcoin Dominance) است؛ مفهومی ساده اما به طرز شگفت‌انگیزی تعیین‌کننده. دامیننس در واقع نسبت ارزش بازار بیتکوین به کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال را نشان می‌دهد و به صورت درصد بیان میشود. به زبان ساده، هر چه دامیننس بالاتر باشد، سهم بیتکوین از کل بازار بیشتر است و سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند پولشان را در بیتکوین نگه دارند، نه در آلتکوینها.
اما وقتی دامیننس بیتکوین شروع به کاهش می‌کند، نشانه‌ای است از جریان نقدینگی از بیتکوین به سمت آلتکوینها؛ یعنی سرمایه‌گذاران به دنبال ریسک بیشتر و سود بالاترند. درست همین نقطه است که معمولا شروع فصل آلتکوینها (Alt Season) رقم می‌خورد.
در حال حاضر (آبان ۱۴۰۴ / نوامبر ۲۰۲۵)، داده‌ها نشان می‌دهد دامیننس بیتکوین در محدوده ۵۱ تا ۵۳ درصد نوسان دارد؛ عددی که در ظاهر هنوز قدرت بیتکوین را نشان می‌دهد، اما کاهش تدریجی آن از محدوده ۵۶ درصد در ماه‌های گذشته، برای تحلیل‌گران معنا‌دار است؛ به این علت که بیتکوین پس از رسیدن به محدوده ۱۱۵ هزار دلار، دیگر رشد تند و تیز (Sharp) ندارد، اما در همین زمان، چند آلتکوین بزرگ مثل سولانا، کاردانو و آوالانچ رشدهای ۱۵ تا ۳۰ درصدی را تجربه کرده‌اند. این یعنی بخشی از سرمایه از بیتکوین به سمت آلتکوینها در حال حرکت است.
دامیننس بیت کوین مانند یک قطب‌نماست که جهت حرکت سرمایه را مشخص می‌کند. وقتی این شاخص صعودی است، یعنی بیتکوین در حال جذب نقدینگی است و آلتکوینها زیر فشار فروش قرار دارند. اما زمانی که روند آن نزولی میشود، سیگنالی واضح از شروع توزیع سود بیتکوین میان دارایی‌های کوچک‌تر صادر میشود. همین تغییر ظریف در دامیننس می‌تواند تفاوت میان ورود به موقع به آلتکوینها یا جا ماندن از یک موج بزرگ را رقم بزند.
نکته مهم این است که دامیننس تنها یک عدد نیست؛ بلکه بازتابی از رفتار جمعی سرمایه‌گذاران است. در دوره‌هایی که بازار در حال تثبیت است، معامله‌گران بزرگ معمولا سرمایه خود را از بیتکوین به سمت پروژه‌هایی منتقل میکنند که یا از نظر تکنولوژی (مثل سولانا و پولکادات) آینده‌دارند، یا در فاز هایپ قرار گرفته‌اند (مثل میم‌کوین‌ها یا توکن‌های هوش مصنوعی). به همین دلیل، تحلیل درست دامیننس در کنار قیمت بیتکوین، می‌تواند چشم‌انداز روشنی را از آینده کوتاه‌مدت بازار ارائه دهد. اگر در هفته‌ها یا ماه‌های آینده دامیننس دوباره به زیر ۵۰ درصد سقوط کند، میتوان انتظار داشت دوره رشد گسترده آلتکوینها آغاز شود. اما اگر برعکس، دامیننس بالای ۵۵ درصد تثبیت شود، نشان می‌دهد که بازار هنوز در وضعیت «بیت‌کوین‌محور» است و احتمال اصلاح آلتکوینها بالاست.
در ادامه، سه سناریوی اصلی بیت کوین را بررسی می‌کنیم تا جهت احتمالی حرکت بازار مشخص شود.
سناریوی اول: بیت کوین درجا بزند
یکی از محتمل‌ترین سناریوها در زمان برخورد بیتکوین با سقفهای روانی، فاز درجا زدن یا اصطلاحا «تثبیت قیمت» (Sideway Movement) است. در این حالت، قیمت بیتکوین نه رشد قابل‌توجهی دارد و نه اصلاح عمیقی را تجربه می‌کند؛ بلکه بین محدوده‌های مشخصی (مثلا ۱۰۰ تا ۱۰۵ هزار دلار) نوسان می‌کند. این اتفاق معمولا زمانی رخ می‌دهد که بازار پس از یک صعود قدرتمند، نیاز به استراحت و جمع‌آوری انرژی دارد.
در نگاه اول، این فاز ممکن است برای بسیاری از تریدرها خسته‌کننده باشد، اما در واقع، این دوره سکون ظاهری می‌تواند زمینه‌ساز یک تغییر بزرگ در آلتکوینها شود؛ به این دلیل که در شرایطی که بیتکوین دیگر سوددهی چشم‌گیری ندارد، سرمایه‌گذاران برای یافتن بازدهی بالاتر، به سراغ پروژه‌های کوچک‌تر می‌روند. در نتیجه، حجم نقدینگی از بیتکوین به سمت بازار آلتکوینها سرازیر میشود؛ به عنوان مثال، در سال‌های گذشته – مثل ماه‌های می و ژوئن ۲۰۲۱ – زمانی که بیتکوین در محدوده ۵۵ تا ۶۰ هزار دلار چند هفته درجا می‌زد، شاخص دامیننس به شدت کاهش یافت و پروژه‌هایی مانند سولانا (SOL) و پالیگان (MATIC) رشدهای چند صد درصدی را تجربه کردند. بازار عملا وارد یک فاز میکرو-چرخش شد؛ بیتکوین ثابت ماند، اما آلتکوینها یکی پس از دیگری بیدار شدند.
در سناریوی فعلی نیز (آبان ۱۴۰۴)، اگر بیتکوین برای مدت چند هفته در بازه ۱۰۰ تا ۱۰۵ هزار دلار درجا بزند، احتمال وقوع رفتار مشابهی بسیار بالاست. داده‌های آن‌چین (On-chain) نشان می‌دهند حجم ورود سرمایه به صرافی‌ها کاهش یافته و نرخ هولدینگ کیف‌پول‌های بلندمدت رو به افزایش است؛ این یعنی سرمایه‌گذاران عمده قصد فروش بیتکوین ندارند، بلکه بازار را در فاز استراحت نگه داشته‌اند. چنین شرایطی معمولا مقدمه رشد آلت‌کوین‌هاست.
از دید تکنیکال نیز، فاز درجا زدن باعث تثبیت حمایت‌های جدید و تخلیه فشار فروش میشود. اگر در این دوره شاخص دامیننس کاهش پیدا کند، به روشنی میتوان گفت که سرمایه از بیتکوین خارج نمی‌شود، بلکه فقط بین دارایی‌های دیجیتال جابه‌جا می‌گردد. در نتیجه، بازار نه در فاز نزولی است و نه صعودی؛ بلکه وارد چرخه چرخش سرمایه (Rotation Phase) شده است؛ دوره‌ای که معمولا به سود آلتکوینها تمام میشود.
نکته مهمی که در این سناریو باید مد نظر قرار گیرد، این است که چنین فازهایی می‌توانند چند هفته تا چند ماه ادامه پیدا کنند. در این بازه، بازار بارها میان امید و تردید نوسان می‌کند و فقط تریدرهایی که صبر و استراتژی دارند، می‌توانند از رشد تدریجی آلتکوینها سود بگیرند. در واقع، این مرحله برای افراد بی‌برنامه، دوره‌ی خستگی و خروج از بازار است، اما برای تریدرهای حرفه‌ای، زمان انباشت (Accumulation) در آلتکوینها محسوب میشود.
اگر بیتکوین در همین محدوده ۱۰۰ تا ۱۰۵ هزار دلار تثبیت شود، بازار عملا به دو گروه تقسیم خواهد شد:
- گروه اول: سرمایه‌گذارانی که منتظر شکست سقف جدید و حرکت بیتکوین به سمت ۱۳۰ هزار دلار هستند.
- گروه دوم: معامله‌گرانی که با کاهش دامیننس و افزایش حجم معاملات در آلتکوینها، فرصت را برای موج جدید سود می‌بینند.
بنابراین در سناریوی درجا زدن، بیتکوین به نوعی نقش لنگر بازار را بازی می‌کند؛ ثبات آن موجب میشود موج نوسانات و رشدها به سمت دیگر رمز ارزها منتقل شود. اگر این فاز با کاهش دامیننس همراه باشد، احتمالا شاهد شروع رسمی یک آلت‌سیزن خواهیم بود.
پیشنهاد مطالعه:
چشم‌انداز و تحلیل پادشاه ارزهای دیجیتال
سناریوی دوم: بیت کوین برای شکست مقاومت خیز بردارد
در حال حاضر، بیت کوین پس از اصلاح قابل توجه از محدوده ۱۱۵ هزار دلار تا کف روانی ۱۰۰ هزار، دوباره در مسیر بازیابی قرار گرفته و به حدود ۱۰۶ هزار دلار بازگشته است. این رفتار در نگاه بسیاری از تحلیل‌گران نشانه‌ای از انباشت در ناحیه مقاومت روانی است؛ یعنی جایی که بازار بین دو احساس ترس از اصلاح بیشتر و امید به شکست سقف تاریخی جدید در نوسان است.
در چنین شرایطی، نهنگ‌ها معمولا سعی میکنند بازار را در یک محدوده کنترل‌شده نگه دارند تا با جمع‌آوری نقدینگی و لیکویید کردن موقعیت‌های شورت، زمینه جهش بعدی فراهم شود. اگر بیتکوین بتواند با حجم بالا از مقاومت ۱۱۰ تا ۱۱۵ هزار دلار عبور کند، عملا یک شکست تاییدشده رقم می‌خورد و ورود سرمایه‌های تازه به بازار حتمی است. در این حالت، دامیننس بیتکوین برای مدتی افزایش یافته و آلتکوینها معمولا دچار رکود مقطعی می‌شوند.
تجربه چرخه‌های گذشته نشان داده که این رکود آلتکوینها، احتمالا موقتی است. به محض تثبیت قیمت بیتکوین بالای سقف روانی، سرمایه‌گذاران به دنبال فرصت‌های سودده‌تر می‌گردند و اینجاست که «فصل آلتکوینها» (Alt Season) با تاخیر چند هفته‌ای شروع میشود؛ برای مثال در سال ۲۰۲۱، وقتی بیتکوین مقاومت ۶۴ هزار دلاری را شکست، چند هفته بعد شاهد رشد خیره‌کننده اتریوم تا ۴۸۰۰ دلار و جهش سنگین پروژه‌هایی مثل سولانا، کاردانو و پولکادات بودیم. اگر همین الگو تکرار شود، شکست محدوده ۱۱۵ هزار دلار می‌تواند سرآغاز فاز جدیدی از رونق بازار باشد؛ فازی که در آن اول بیتکوین می‌درخشد، سپس آلتکوینها با تاخیر زمانی اما رشدهای چندبرابری وارد میدان می‌شوند.
سناریوی سوم: برگشت بیت کوین به حمایت‌ها
اگر چه در حال حاضر نشانه‌هایی از بازیابی قیمت دیده میشود، احتمال ریزش بیتکوین و بازگشت به نواحی حمایتی پایین‌تر همچنان وجود دارد. بازار کریپتو نشان داده که هیچ روند صعودی بدون اصلاح‌های سنگین و غیرمنتظره ادامه پیدا نمی‌کند. در صورتی که بیت کوین زیر ۱۰۰ هزار دلار را ببیند، حمایت‌های اصلی بعدی در محدوده ۹۸ تا ۹۵ هزار دلار قرار دارند؛ جایی که خریداران قدرتمند معمولا برای ورود مجدد آماده‌اند.
رفتار بازار در این سناریو به شدت وابسته به احساسات جمعی و اخبار کلان اقتصادی خواهد بود. اگر فدرال رزرو سیاست‌های انقباضی جدیدی را اعلام کند یا داده‌های اقتصادی منفی منتشر شود، فشار فروش ممکن است تشدید شود و حتی شاهد اصلاح عمیق‌تر تا محدوده ۹۰ هزار دلار هم باشیم.
در چنین شرایطی، دامیننس بیتکوین معمولا افزایش پیدا می‌کند؛ چون سرمایه‌گذاران برای کاهش ریسک، دارایی‌های خود را از آلت‌کوین‌های پرنوسان خارج کرده و به بیتکوین یا استیبل‌کوین‌ها منتقل میکنند. در نتیجه، بازار آلتکوینها به شدت خونین میشود. پروژه‌هایی که پشتوانه قوی ندارند، تا ۳۰ یا ۵۰ درصد افت را تجربه میکنند، در حالی که رمزارزهای بزرگ‌تر مثل اتریوم یا سولانا معمولا مقاومت بیشتری را از خود نشان می‌دهند.
نکته جالب اینجاست که چنین اصلاح‌هایی معمولا مقدمه رشد بعدی هستند. تاریخ بازار نشان داده که در فازهای ترس شدید، بهترین فرصت خرید آلتکوینها شکل می‌گیرد. در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۲ نیز زمانی که بیتکوین در حال اصلاح بود، بسیاری از سرمایه‌گذاران صبور توانستند در کف قیمتی وارد شوند و در ماه‌های بعد سودهای چند برابری به دست آورند.
پس اگر این سناریو رخ دهد، نباید آن را پایان روند صعودی دانست، بلکه باید آن را تنفس بازار پیش از جهش بعدی تلقی کرد. همان‌طور که در طبیعت، توفان گاهی نشانه تغییر فصل است، در بازار رمز ارزها نیز ریزش‌ها می‌توانند مقدمه فصل شکوفایی بعدی باشند؛ فقط کافی است که آرامش و تحلیل جای ترس و هیجان را بگیرد.
پیشنهاد مطالعه:
با چه مبلغی میتوان روی بیت کوین سرمایه‌گذاری کرد؟
نکاتی برای مدیریت ریسک در بازار بدون جهت بیت کوین
بازار وقتی بیشترین خطر را دارد که هیچ جهتی ندارد. بیتکوین در چنین زمان‌هایی نه سقوط جدی می‌کند و نه جهش قدرتمند دارد؛ فقط در یک نواحی محدود نوسان می‌کند و همین موضوع باعث میشود بسیاری از تریدرها در تله نوسانات کوچک و لیکویید شدن‌های مکرر گرفتار شوند. برای زنده ماندن در این فاز خاکستری، رعایت چند نکته کلیدی حیاتی است:
هرگز تمام سرمایه را وارد نکنید
در بازار رِنج یا خنثی، پیش‌بینی جهت حرکت بعدی تقریبا غیر ممکن است. بنابراین نباید با حجم بالا معامله کرد. ورود پله‌ای و حفظ نقدینگی به شما اجازه می‌دهد در صورت تغییر روند، فرصت واکنش داشته باشید.
تمرکز بر مدیریت سرمایه نه شکار سود
هدف در فاز بدون جهت باید حفظ سرمایه باشد، نه کسب سودهای بزرگ. زمانی که روند مشخص شد، فرصت سود خودبه‌خود می‌رسد. معامله‌گر حرفه‌ای کسی است که قبل از هر چیز بقا را در اولویت بگذارد.
حد ضرر (Stop Loss) را حتما استفاده کنید
در چنین بازارهایی، شکست‌های کاذب (Fake Breakouts) زیاد اتفاق می‌افتد. اگر حد ضرر نداشته باشید، ممکن است تنها در چند ساعت تمام سود چند هفته‌تان از بین برود. بهتر است پیش از هر معامله، حد ضرر را منطقی و از پیش تعیین کنید.
از تحلیل دامیننس و جریان سرمایه غافل نشوید
حتی وقتی بیتکوین جهت مشخصی ندارد، تغییرات در دامیننس می‌تواند سرنخ‌های مهمی بدهد. افزایش دامیننس اغلب یعنی سرمایه از آلتکوینها خارج میشود و برعکس، کاهش آن می‌تواند نشانه‌ای از شروع چرخش نقدینگی به سمت آلت‌ها باشد.
احساسات را کنترل کنید؛ صبر، مهم‌ترین ابزار شماست!
شاید بزرگ‌ترین اشتباه تریدرها در چنین شرایطی، عجله برای ورود به معامله باشد. بازارهای خنثی نیاز به صبر دارند. گاهی بهترین تصمیم، «هیچ تصمیمی نگرفتن» است تا زمانی که سیگنال واضحی برای جهت جدید دیده شود.
در مجموع، باید پذیرفت که بازار بدون جهت بیتکوین، صرفا یک مقطع موقتی از چرخه بزرگ‌تر بازار است. تاریخ نشان داده که پس از هر دوره رکود و بی‌رمقی، حرکتی قدرتمند در راه است؛ چه به سمت صعود و چه به سوی اصلاح. کسی در این بازی برنده است که در زمان سکوت بازار، آرام و آماده بماند، نه کسی که در هیاهوی تردیدها همه چیز را از دست بدهد.
