تصور کنید می‌خواهید یک اهرم فیزیکی را برای جابجا کردن یک سنگ سنگین به کار بگیرید. «اهرم» به شما قدرتی فراتر از توان واقعی‌تان می‌دهد. در بازارهای مالی نیز، ابزارهایی وجود دارند که دقیقاً همین کار را برای سرمایه شما انجام می‌دهند. آن‌ها به شما اجازه می‌دهند تا با پولی که در اختیار دارید، موقعیت‌های معاملاتی بسیار بزرگتری را کنترل کنید. معاملات اهرمی و اعتبار معاملاتی دو مورد از این ابزارهای قدرتمند هستند.
این ابزارها، جذابیت فوق‌العاده‌ای دارند. آن‌ها وعده کسب سودهای چشمگیر با سرمایه اندک را می‌دهند و به معامله‌گران اجازه می‌دهند تا از فرصت‌های بازار، نهایت استفاده را ببرند. اما این قدرت، یک روی دیگر نیز دارد. همان اهرمی که می‌تواند سنگی را جابجا کند، در صورت استفاده نادرست، می‌تواند به سرعت و با نیرویی ویرانگر علیه خود شما عمل کند. درک تفاوت اعتبار معاملاتی با اهرم و آشنایی با ریسکهای هر کدام، اولین و مهمترین قدم برای هر تریدری است که می‌خواهد در این حوزه فعالیت کند.
در این راهنمای جامع، ما به کالبدشکافی کامل این دو مفهوم می‌پردازیم. به زبانی ساده توضیح می‌دهیم که اعتبار معاملاتی چیست، چه تفاوتی با معاملات مارجین (فیوچرز) دارد، ریسکهای اعتبار معاملاتی کدامند و چگونه میتوانید از این ابزارها به صورت هوشمندانه در پلتفرم‌هایی مانند آبان تتر استفاده کنید.
نکات کلیدی
- اعتبار معاملاتی و معاملات اهرمی (مارجین)، هر دو روش‌هایی برای معامله با پول قرضی در صرافی هستند که به شما امکان افزایش قدرت خرید را می‌دهند.
- اعتبار معاملاتی در آبان تتر (که نوعی معاملات مارجین در بازار اسپات است)، به شما اجازه می‌دهد تا با قرض گرفتن تومان یا تتر، مالک واقعی ارز دیجیتال شوید.
- تفاوت اصلی با معاملات فیوچرز (که اغلب با معاملات مارجین اشتباه گرفته میشود) در مالکیت دارایی و پیچیدگی قراردادهاست.
- هر دو روش ریسک لیکویید شدن (از دست دادن وثیقه) را به همراه دارند؛ بنابراین، مدیریت ریسک در معاملات با اعتبار حیاتی‌ترین مهارت است.
- اعتبار معاملاتی ابزاری قدرتمند برای حرفه‌ای‌هاست، اما برای مبتدیان می‌تواند بسیار خطرناک باشد.
اعتبار معاملاتی یعنی چه و چطور کار می‌کند؟
ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که اعتبار معاملاتی چیست؟ به زبان ساده، اعتبار معاملاتی یا (Trade Credit)، نوعی وام کوتاهمدت است که یک صرافی (مانند صرافی آبان تتر) در اختیار شما قرار می‌دهد تا بتوانید با قدرتی بیش از سرمایه واقعی خود معامله کنید.
این فرآیند دقیقاً مانند خرید یک خانه با وام مسکن است:
- مثال: شما می‌خواهید خانه‌ای به ارزش 500 میلیون تومان بخرید، اما تنها 100 میلیون تومان پول نقد دارید. شما 100 میلیون تومان را به عنوان «آورده» یا «وثیقه» (Margin) قرار می‌دهید و بانک 400 میلیون تومان باقی‌مانده را به شما «اعتبار» یا «وام» می‌دهد. اکنون شما مالک خانه‌ای 500 میلیونی هستید.
در اعتبار معاملاتی در آبان تتر نیز همین اتفاق می‌افتد:
- شما 1,000 تتر دارید و می‌خواهید به اندازه 5,000 تتر بیت کوین بخرید.
- شما 1,000 تتر خود را به «کیف پول اعتباری» منتقل میکنید.
- صرافی به شما 4,000 تتر اعتبار (با اهرم 5x) می‌دهد.
- شما موفق به خرید ارز دیجیتال با اعتبار معاملاتی به ارزش 5,000 تتر می‌شوید.
این فرآیند، افزایش قدرت خرید با اعتبار معاملاتی را برای شما ممکن می‌سازد. شما در ازای دریافت این اعتبار، مبلغی را به عنوان «بهره» به صرافی پرداخت میکنید.
پیشنهاد مطالعه:
خرید بیتکوین با اعتبار معاملاتی؛ معاملات بزرگ با سرمایه کم!
مارجین تریدینگ یا معاملات اهرمی چه مفهومی دارد؟
معاملات اهرمی (Leveraged Trading) یا مارجین تریدینگ (Margin Trading)، مفهوم کلی و چتر بزرگی است که «اعتبار معاملاتی» نیز زیرمجموعه آن قرار می‌گیرد. هر معامله‌ای که در آن از پولی بیشتر از سرمایه واقعی خود استفاده کنید، یک معامله اهرمی است.
«مارجین» (Margin) در واقع همان «وثیقه» یا «آورده» اولیه شماست (همان 100 میلیون تومان در مثال خانه، یا 1,000 تتر در مثال صرافی). این پولی است که شما به عنوان ضمانت قرار می‌دهید تا صرافی حاضر شود به شما اعتبار بدهد.
معاملات اهرمی به طور کلی به دو دسته بزرگ تقسیم می‌شوند که درک تفاوت آن‌ها حیاتی است:
- معاملات مارجین در بازار اسپات (Spot Margin Trading): در این روش (که خدمتی مانند اعتبار معاملاتی در آبان تتر در این دسته قرار می‌گیرد)، شما پول قرض می‌گیرید تا خودِ دارایی واقعی را بخرید. وقتی شما با اعتبار، بیت کوین می‌خرید، شما واقعاً مالک آن بیت کوین می‌شوید و میتوانید آن را در کیف پول خود نگه دارید.
- معاملات مشتقه یا فیوچرز (Futures/Derivatives Trading): این روش که اغلب مردم آن را با «معاملات مارجین» می‌شناسند، بسیار پیچیده‌تر است. در اینجا، شما اصلاً مالک دارایی واقعی نمی‌شوید. شما در حال معامله یک «قرارداد» هستید که بر سر قیمت آینده آن دارایی شرط‌بندی می‌کند. این بازارها معمولاً اهرم‌های بسیار بالاتری (مانند 50x یا 100x) ارائه می‌دهند و دارای پیچیدگی‌هایی مانند «تاریخ انقضا» و «نرخ تأمین مالی» (Funding Rate) هستند.
تفاوت اصلی بین اعتبار معاملاتی (در اسپات) و مارجین (در فیوچرز) چیست؟
این بخش، کلید پاسخ به سوال اصلی مقاله است. اگرچه هر دو از اهرم استفاده می‌کنند، اما تفاوت‌های بنیادینی با هم دارند:
1. تفاوت در مالکیت دارایی
- اعتبار معاملاتی (اسپات): شما مالک واقعی دارایی هستید. وقتی با اعتبار، بیت کوین می‌خرید، آن بیت کوین متعلق به شماست.
- معاملات فیوچرز: شما مالک هیچ چیز نیستید، جز یک قرارداد کاغذی (دیجیتال) که ارزش آن از قیمت بیت کوین تبعیت می‌کند.
2. تفاوت در پیچیدگی و هزینه‌ها
- اعتبار معاملاتی (اسپات): ساده‌تر است. تنها هزینه شما، «بهره»ای است که برای پول قرضی پرداخت میکنید (مانند بهره وام بانکی).
- معاملات فیوچرز: بسیار پیچیده‌تر است. علاوه بر کارمزد معامله، شما باید هزینه‌ای به نام «فاندینگ ریت» (Funding Rate) را هر چند ساعت یکبار پرداخت کنید (یا دریافت کنید). این هزینه می‌تواند به سرعت سود شما را کاهش دهد یا زیان شما را افزایش دهد.
3. تفاوت در بازارهای دوطرفه
در گذشته، تصور می‌شد که اعتبار معاملاتی فقط برای خرید (Long) است. اما پلتفرم‌های مدرن مانند آبان تتر، این معادله را تغییر داده‌اند.
- در اعتبار معاملاتی در آبان تتر، شما میتوانید هم با دریافت اعتبار (تومان یا تتر) اقدام به خرید (Long) کنید، و هم با استفاده از سرویس «فروش استقراضی» (Short Selling)، دارایی (مثلاً بیت کوین) را قرض گرفته، بفروشید و از ریزش قیمت سود کسب کنید.
- این قابلیت، پلتفرم آبان تتر را به یک ابزار کامل برای معاملات اهرمی در هر دو جهت بازار تبدیل کرده است.
در کدام روش واقعاً سرمایه بیشتری در اختیار دارم؟
پاسخ به این سوال به «سقف اهرم» ارائه‌شده توسط صرافی بستگی دارد.
- معاملات فیوچرز: این بازارها به ارائه اهرم‌های بسیار بالا و نجومی (50x, 100x, 125x) شهرت دارند.
- اعتبار معاملاتی (اسپات): این بازارها معمولاً محافظه‌کارتر هستند و اهرم‌های کمتری (مثلاً 3x, 5x, 10x) ارائه می‌دهند.
بنابراین، از نظر فنی، شما در معاملات فیوچرز میتوانید سرمایه بیشتری را کنترل کنید. اما این یک مزیت نیست، بلکه یک «ریسک» بسیار بزرگ است. اهرم 100x به این معناست که یک حرکت 1 درصدی بازار بر خلاف جهت شما، کل سرمایه‌تان را نابود (لیکوئید) می‌کند. افزایش قدرت خرید با اعتبار معاملاتی باید هوشمندانه باشد، نه حداکثری.
پیشنهاد مطالعه:
مزایا و ریسکهای استفاده از اعتبار معاملاتی در ارز دیجیتال!
ریسک کدام بیشتر است؛ اعتبار معاملاتی یا مارجین؟
هر دو روش، به دلیل وجود اهرم، ذاتاً پرریسک‌تر از معاملات عادی (اسپات) هستند. اما اکثر معامله‌گران حرفه‌ای معتقدند که معاملات فیوچرز به دلایل زیر ریسک بالاتری دارد:
- اهرم‌های افراطی: دسترسی آسان به اهرم‌های 50x یا 100x، معامله‌گران مبتدی را به سرعت به سمت لیکویید شدن سوق می‌دهد.
- پیچیدگی فاندینگ ریت: هزینه پنهان «فاندینگ ریت» در فیوچرز می‌تواند به صورت مداوم از مارجین شما کسر کرده و قیمت لیکوئید شدن شما را نزدیک‌تر کند، حتی اگر قیمت اصلی دارایی حرکت زیادی نکرده باشد.
- نوسانات شدیدتر: بازارهای فیوچرز به دلیل حجم بالای معاملات الگوریتمی و ربات‌ها، مستعد نوسانات ناگهانی و «شدو»های بلند (Wicks) هستند که صرفاً برای فعال کردن حد ضررها و لیکوئید کردن معامله‌گران ایجاد می‌شوند.
ریسکهای اعتبار معاملاتی (اسپات) قابل مدیریت‌تر است. ریسک اصلی شما، پرداخت «بهره» وام و مدیریت قیمت لیکوئید شدن است که با اهرم‌های پایین‌تر، فاصله بسیار امن‌تری دارد.
آیا در هر دو روش امکان لیکوئید شدن وجود دارد؟
بله، و این حیاتی‌ترین نکته‌ای است که باید درک کنید. لیکویید شدن (Liquidation) در تمام معاملات اهرمی وجود دارد.
لیکوئید شدن زمانی رخ می‌دهد که زیان شما آنقدر بزرگ میشود که وثیقه (مارجین) اولیه شما دیگر برای پوشش آن کافی نیست. در این لحظه، صرافی برای جلوگیری از اینکه شما به آن بدهکار شوید، به صورت خودکار موقعیت شما را می‌بندد و وثیقه شما (همان 1000 تتر در مثال ما) را برای پوشش زیان برمی‌دارد.
جلوگیری از لیکویید شدن، وظیفه اصلی شما به عنوان یک تریدر اهرمی است و این کار تنها از طریق مدیریت ریسک در معاملات با اعتبار، به خصوص استفاده از «حد ضرر» (Stop-Loss)، ممکن میشود.
هزینه و کارمزد اعتبار معاملاتی چقدر است؟
معامله با پول قرضی در صرافی رایگان نیست. هزینه اصلی شما، «بهره» یا «کارمزد» اعتباری است که دریافت کرده‌اید. شرایط استفاده از اعتبار معاملاتی در هر صرافی متفاوت است، اما به طور کلی:
- این کارمزد به صورت ساعتی یا روزانه محاسبه و از حساب شما کسر میشود.
- میزان کارمزد به نوع دارایی قرضی و شرایط بازار بستگی دارد.
- شما باید همیشه هزینه‌های بهره را در محاسبات سود و زیان خود لحاظ کنید.
برای تریدر تازه‌کار کدام گزینه مناسب‌تر است؟
پاسخ صادقانه: در ابتدا هیچ‌کدام. یک فرد تازه‌کار هرگز نباید مسیر خود را با معاملات اهرمی آغاز کند.
- قدم اول: تسلط کامل بر معاملات اسپات (خرید و فروش عادی) و یادگیری تحلیل تکنیکال و مدیریت ریسک.
- قدم دوم: پس از کسب تجربه و سودآوری مستمر در بازار اسپات، می‌توان با احتیاط کامل وارد «اعتبار معاملاتی» (اسپات مارجین) با اهرم‌های بسیار پایین (مانند 2x یا 3x) شد.
- قدم سوم (اختیاری): معاملات فیوچرز، به دلیل پیچیدگی‌های بسیار زیاد، تنها برای معامله‌گران حرفه‌ای و باتجربه مناسب است.
پیشنهاد مطالعه:
لیست ارزهایی که در آبان تتر اعتبار معاملاتی می‌گیرند!
در آبان تتر از کدام روش بهتر است استفاده کنم؟
اعتبار معاملاتی در آبان تتر، یک اکوسیستم کامل و کارآمد برای تجربه معاملات اهرمی در محیطی شفاف‌تر (بازار اسپات) فراهم می‌کند. شما دو ابزار اصلی در اختیار دارید:
- معاملات اعتباری (برای Long): اگر پیش‌بینی میکنید قیمت یک ارز (مثلاً بیت کوین) افزایش خواهد یافت، میتوانید با وثیقه گذاشتن تومان یا تتر، اعتبار دریافت کرده و اقدام به خرید ارز دیجیتال با اعتبار معاملاتی کنید.
- فروش استقراضی (برای Short): اگر پیش‌بینی میکنید قیمت کاهش خواهد یافت، میتوانید آن ارز را از آبان تتر قرض گرفته، در قیمت بالا بفروشید، و پس از کاهش قیمت، آن را در قیمت پایین‌تر خریده و به صرافی بازگردانید و از این تفاوت قیمت سود کسب کنید.
صرافی آبان تتر لیست ارزهایی که در آبان تتر می‌توان اعتبار معاملاتی گرفت را به صورت شفاف ارائه می‌دهد. این لیست به شما امکان می‌دهد بر روی طیف وسیعی از ارزهای معتبر، استراتژی‌های اهرمی خود را پیاده کنید.
جمع‌بندی
در نهایت، اعتبار معاملاتی و معاملات اهرمی (مارجین) هر دو ابزارهایی برای افزایش قدرت خرید با اعتبار معاملاتی هستند. تفاوت اصلی آن‌ها اغلب در مالکیت دارایی (اسپات در برابر قرارداد) و سطح پیچیدگی و اهرم‌های ارائه‌شده است. اعتبار معاملاتی یا وام معاملاتی که در پلتفرم‌هایی مانند آبان تتر ارائه میشود، می‌تواند به عنوان یک گزینه شفاف‌تر و ساده‌تر برای شروع ورود به دنیای معاملات اهرمی تلقی شود. اما به یاد داشته باشید، اهرم یک ذره‌بین است. چه در معاملات اعتباری و چه در فیوچرز، این ابزار نه تنها سود، بلکه زیان و ریسکهای شما را نیز بزرگنمایی می‌کند.
