از اتریوم به عنوان نوآوری بزرگ و شگفتی در دنیای فناوری بلاکچین یاد می‌کنند چراکه امکانات و قابلیت‌های فراوانی را، از جمله قرارداد هوشمند فراهم کرده است که موجب شده تا مورد تحسین بسیاری از فعالان این فناوری‌ها قرار گیرد. اتریوم بی‌شک در خط مقدم انقلاب مالی غیرمتمرکز (DeFi) قرار دارد. با وجود تمام نقاط قوت اتریوم، به عنوان لایه‌ی ۱ (Layer 1)، مانند بسیاری دیگر از شبکه‌های بلاکچینی، این شبکه نیز با مسائل متعددی، مانند حریم خصوصی و مقیاس‌پذیری دست‌وپنجه نرم می‌کند. در اینجاست که راه‌حل متبکرانه‌ای وارد می‌شود: شبکه آزتک؛ راه حلی از لایه‌ی ۲ (Layer 2) اتریوم، که نوید رفع این مشکلات و بهبود شرایط را می‌دهد.
آنچه قرار است بخوانید
شبکه آزتک (Aztec) چیست؟
از مهم‌ترین چالش‌هایی که اتریوم و بلاکچین‌های مشابه با آن روبه‌رو هستند، مسئله‌ی حریم خصوصی است. البته این چالش، نتیجه‌ی مستقیم یکی از رکن‌های فلسفه‌‌ی کاری بلاکچین، یعنی شفافیت (Transparency) است. هرکس که به شبکه‌ی بلاکچین مدنظرش دسترسی داشته باشد، می‌تواند هر تراکنشی را، هر چقدر بزرگ یا کوچک، بررسی کند.
همین مسئله‌ی شفافیت که از پایه‌های پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری و امنیت در هر شبکه‌ی بلاکچینی است، می تواند منجر به شرایطی شود که حریم خصوصی افراد در معرض خطر قرار گیرد. تاریخچه مالی همه‌ی کاربران، موجودی‌های آن‌ها و جزئیات تراکنش‌ها، همگی اطلاعاتی است که در اختیار عموم قرار دارد و امکان سواستفاده از چنین داده‌هایی محتمل به‌نظر می‌رسد.
مسئله‌ی دیگر شبکه‌ی اتریوم، مقیاس‌پذیری است. با محبوبیت و عمومیت بیشتر هر شبکه‌ی بلاکچینی تعداد تراکنش‌های آن شبکه افزایش می‌یابد که در نتیجه، ازدحام و هزینه‌های تراکنش افزوده می‌شود.
برای برطرف‌کردن مشکلات و چالش‌ها، شبکه آزتک در سال ۲۰۲۰ راه‌اندازی شده و در واقع یک پروتکل حفظ حریم خصوصی است که روی بلاکچین اتریوم قرار دارد. این پروتکل با بهره‌گیری از zk-SNARK (اثبات دانش مختصر غیرتعاملی با دانش صفر)، تضمین می‌کند که تراکنش‌ها هم امن و هم خصوصی هستند. هدف آزتک ارائه‌ی حریم خصوصی به عنوان یک خدمت به کاربران و توسعه‌دهندگان اتریوم است. چنین خدمتی اجازه می‌دهد تا به طور یکپارچه و مستقیم با فناوری حریم خصوصی اتریوم تعامل داشته باشند.
شبکه aztec اما محدود به همین امر نماند و در کمتر از یک پس از شروع به کار، برای کمک به رفع مسائل پیرامون موضوع مقیاس‌پذیری نیز وارد عمل شد و آزتک ۲.۰ پای به عرصه گذاشت. آزتک ۲.۰ یک طراحی جمع‌آوری محور (Rollup-centreric) را برای رفع این مشکل معرفی کرد.
بنابراین، می‌توان آزتک را نخستین شبکه‌ای دانست که از پروتکل ZK-Rollup بهره می‌گیرد تا هم بار شبکه‌ی اتریوم را کاهش دهد و هم حریم خصوصی کاربرانش را تضمین کند.
شبکه آزتک چگونه کار می‌کند؟
شبکه آزتک همان‌طور که گفته شد، با استفاده از zk-SNARK ها به جدال مسئله‌ی حریم می‌رود. آزتک با بهره‌گیری از این تکنیک رمزنگاری به یک طرف اجازه می‌دهد تا به دیگری ثابت کند که مقدار x را می‌داند، بدون اینکه هیچ داده یا اطلاعات دیگری را جز ارزش مقداری x منتقل کند.
به زبان ارزهای دیجیتال و تراکنش‌های بلاکچینی، این گزاره به این معنی است که یک تراکنش می‌تواند معتبر باشد، بدون اینکه جزئیات دیگری درباره‌ی آن فاش شود. این امر به کاربران امکان انجام معاملات محرمانه را می‌دهد و از حریم خصوصی مالی آن‌ها پشتیبانی می‌کند.
برای مسئله‌ی مقیاس‌پذیری آزتک از تکنیک جمع‌آوری یا Rollup بهره می‌گیرد. چنین تکنیکی که در زمره‌ی راه‌حل‌های لایه‌ی ۲ است، می‌تواند تراکنش‌ها را خارج از زنجیره یا آف‌چین (Off-Chain) اجرا کند؛ ولی نتیجه‌ی نهایی کار را بر زنجیره (On-Chain) منعکس کند.
آزتک به این صورت بار تراکنشی و پردازشی قابل‌توجهی را از شبکه‌ی اتریوم برمی‌دارد و به این صورت، تعداد تراکنش‌های بیشتری، در زمان کوتاه‌تری و با هزینه‌ی کمتری بر شبکه‌ی اتریوم می‌تواند انجام شود. آزتک Rollup را با فناوری و پروتکل حریم خصوصی خود ترکیب می‌کند تا تراکنش‌های خصوصی را به سرانجام برساند، بی‌آنکه شبکه‌ی مادر را دچار اختلال کند.
آزتک با این معماری خود، مانند بانکی است که پول نقد در اختیار افراد می‌گذارد. با این تفاوت که شبکه‌ی aztec به هیچ عنوان هویت افراد دریافت‌کننده‌ی پول نقد را اعلام نمی‌کند، چون آن‌ها را ثبت نمی‌کند و درحالی‌که امکان هر نوع دادوستدی را به‌صورت ناشناس نیز فراهم می‌کند. برای این کار، می‌باید که در قالب قراردادی هوشمند، دارایی خود را اعم از هر نوع توکن یا رمزارزی، به شبکه‌ی آزتک واریز کرد و در ازای آن نیز توکن شما اصطلاحا شیلد (Shield) می‌شود و توکنی خاص آزتک را دریافت می‌کنید.
آزتک برای این کار پلتفرم واسطی دارد که با نام zk.money شناخته می‌شود. در آن جا، دارایی خود را به صورت اتر یا دای می‌توانید در ازای کارمزد ناچیزی محافظت کنید. در این فرایند به هر تراکنش اصطلاحاً یک Rollup اختصاص داده می‌شود. این دارایی حفاظت شده هم می‌توان درون شبکه‌ی آزتک یا به عبارتی لایه‌ی دو دادوستد شود و هم بر شبکه‌ی اتریوم یا لایه‌ی یک ارسال و خرج شود. درحالی‌که هویت صاحب آن کاملاً مخفی بماند.
در واقع، در این قرارداد هوشمند بر شبکه‌ی آزتک، همه چیز منحصر به شخصی است که آن را افتتاح کرده است و اگر بدون اطلاع قبلی مقداری از دارایی شیلد شده، به‌حساب شخص دیگری در شبکه لایه‌ی یک یا دو ارسال شود، یافتن منبع ارسال این پول ناشناس تقریباً محال است؛ بنابراین فقط افرادی که این نوع پول نقد را مستقیماً با اطلاع قبلی دادوستد می‌کنند از منبع پول مطلع هستند و امکان افشا و درز اطلاعات از سوی این افراد فقط محتمل است.
مزایای شبکه آزتک چیست؟
راه‌حل‌های حریم خصوصی و مقیاس‌پذیری شبکه aztec کاربردها و مزایای متعددی دارد. برای کاربران حقیقی، آزتک امکان انجام تراکنش‌های خصوصی در اتریوم را فراهم می‌کند، چیزی که قبلاً فقط در بلاکچین‌های متمرکز بر حریم خصوصی مانند Monero و Zcash امکان‌پذیر بود.
برای شغل‌ها و سازمان‌های مختلف، فناوری آزتک می‌تواند امکان بستن قراردادهای هوشمند خصوصی فراهم کند. این‌چنین می‌توان برای اهداف مختلفی مانند مدیریت تراکنش‌های مالی درون‌سازمانی یا ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) با محوریت حریم خصوصی از Aztec بهره برد.
پلتفرم‌های DeFi نیز می‌توانند از مزایای فناوری آزتک بهره‌مند شوند. حوزه‌ی دیفای رشد گسترده‌ای در دنیای ارزهای دیجیتال داشته، اما همواره ماهیت عمومی آن نگرانی‌هایی را درباره‌ی حفظ حریم خصوصی ایجاد کرده است. لایه‌ی حریم خصوصی آزتک را می‌توان در پلتفرم‌های DeFi ادغام کرد تا ضمن حفظ حریم خصوصی، مزایای دیفای را به کاربران ارائه دهد.
چگونه در Aztec از دارایی‌های خود را محافظت کنیم؟
برای اینکه دارایی‌های خود شیلد کنید لازم است که مراحل زیر را دنبال کنید.
１- می‌باید وارد وبگاه zk.money شده و بر Shield Now کلیک کرد، بدین شکل، ساخت حساب کاربری آغاز می‌شود.
２-کیف پول مجازی‌ای برای اتصال به‌حساب کاربری باید معرفی شود. کیف پیشنهاد شده برای این وبگاه متامسک (MetaMask)است؛ ولی دیگر کیف پول‌های مجازی نیز پذیرفته می‌شود.
３-حساب کاربری باید نامی مستعار یا Alias داشته باشد. باید توجه شود که این نام هویت مستعار هر کس برای شیلد کردن دارایی‌اش است؛ ولی آزتک آن را ذخیره نمی‌کند، بنابراین آن را باید به‌خاطر سپرد یا در جایی یادداشت کرد. در صورت فراموشی با آدرسی یکسان نمی‌توان نام مستعار جدیدی ثبت کرد و به این شکل ممکن است دارایی شخص از دست برود.
４-حال می‌توان بر Register کلیک کرد تا حساب کاربری ثبت شود.
５-برای آنکه بتوان اتر را شیلد کرد باید دست‌کم ۰.۰۱ اتر به حساب کاربری واریز شود. بهتر است در زمان ثبت نام اولیه این مبلغ واریز شود.
６-حال می‌توان درخواست محافظت از دارایی خود را داشت.
７-در ابتدا پیامی مبنی بر ثبت درخواست مشاهده می‌شود.
８-مانند پیام‌رسان‌ها می‌توان مشاهده کرد که یک تیک سبز برای درخواست ثبت شده که معنی ارسال تراکنش به رول‌آپ در لایه ۱ است.
９-تیک سبز دوم به معنای انجام تراکنش و رمزنگاری و شیلد شدن دارایی است؛ درحالی‌که می‌توان مقدار دارایی شیلد شده را Net Worth مشاهده کرد.
در حال حاضر، در هر بار تراکنش، می‌توان حداکثر ۵ اتر یا ۱۰ هزار دای را واریز کرد. توصیه می‌شود دارایی‌ها به‌صورت خرد و کم‌کم و به‌دفعات، اما با مبالغ رند واریز و شیلد شود که هم سطح امنیت بالاتر رود و هم کار ساده‌تر شود.
می‌توان دارایی‌ها حفاظت شده را به دیگر نام‌های کاربری آزتکی یا حساب‌های اتریومی ارسال کرد. برای ارسال به حساب‌های اتری می‌توان بر گزینه‌ی Withdraw to L1 کلیک کرد و برای ارسال به دیگر کاربران آزتکی می‌توان از گزینه‌ی Send to L1 بهره برد. پس از چک اطلاعات تراکنش و مقصد آن می‌توان را Confirm کرد.
همچنین می‌توان که دارایی‌های تحت حفاظت آزتک را از وضعیت شیلد خارج کرد که چهار ساعت زمان می‌برد. کافی است که بر Unshield کلیک کرد. اگر این زمان انتظار زیاد به نظر می‌رسد، کارمزد بیشتری می‌توان پرداخت کرد تا زمان این فرایند تا ۱۰ دقیقه کاهش یابد. بهتر است دارایی به همان آدرسی پس از آنشیلد شدن ارسال شود که پیش از فرایند محافظت آمده بود تا مسائل حریم خصوصی کاربر بیشتر و بهتر حفظ شود.
آینده ارز دیجیتال ازتک
همان‌طور که اتریوم به سمت اتریوم ۲.۰ و اثبات سهام پیش می‌رود، شبکه aztec شرایط خوبی برای ایفای نقش مهمی در اکوسیستم خود دارد. تمرکز شبکه بر حفظ حریم خصوصی و مقیاس‌پذیری با اهداف گسترده‌تر جامعه اتریوم مطابقت دارد و فناوری آن راه‌حل‌هایی را برای برخی از مبرم‌ترین مسائل پیش روی بلاک چین ارائه می‌دهد.
تیم توسعه‌دهنده‌ی آزتک همچنین به ارتقاهای آینده، از جمله افزایش سرعت تراکنش و بهبود بیشتر در پروتکل حریم خصوصی خود اشاره کرده است. این پیشرفت‌های مداوم نشان می‌دهد که آزتک در لبه‌ی راه‌حل‌های حفظ حریم خصوصی و مقیاس‌پذیری برای اتریوم حرکت می‌کند.
در نتیجه، شبکه آزتک یک گام مهم روبه‌جلو برای حفظ حریم خصوصی و مقیاس‌پذیری در بلاکچین اتریوم است. بهره‌گیری نوآورانه‌ی این شبکه‌ی لایه ۲ از zk-SNARKs و فناوری Rollup راه‌حلی قدرتمندی برای این دو چالش اتریوم ارائه می‌کند و دری را به روی عصر جدیدی از فناوری بلاک چین مقیاس‌پذیر و خصوصی باز می‌کند. همان گونه که اتریوم به تکامل خود ادامه می‌دهد، شبکه آزتک و ارز دیجیتال آن قرار است بخش مهمی از اکوسیستم آن باشد.
