در دنیایی که اقتصاد جهانی پر از نوسانات و بی‌ثباتی است، سرمایه‌گذاران همیشه به دنبال راهی مطمئن برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان بوده‌اند. قرن‌ها طلا، این فلز گران‌بها و درخشان، نماد ثبات و امنیت مالی بود، اما در دهه‌ اخیر، بیت‌ کوین به عنوان طلای دیجیتال وارد میدان شده و با نوسانات شدید، سودهای نجومی و حمایت‌های بسیار زیاد، نگاه‌ها را به خود خیره کرده است. حالا پرسش مهم اینجاست که در نبرد بین سنت و فناوری، کدام ‌یک انتخاب هوشمندانه‌تری برای سرمایه‌گذاری است؟  بیت کوین یا طلا؟ آیا طلا همچنان پناهگاه امن سرمایه‌ها باقی مانده، یا بیت‌ کوین با قدرت فناوری و محدودیت در عرضه‌اش، آینده‌ پول و سرمایه‌گذاری را رقم می‌زند؟ در این مقاله، به شکلی مفصل، منطقی و کاربردی، دو رقیب سرسخت از جنبه‌های مختلف بررسی شده تا شما بتوانید تصمیم بگیرید که در مسیر سرمایه‌گذاری، کدام دارایی برایتان سودآورتر و امن‌تر خواهد بود.

بیت کوین و طلا؛ دو دارایی جذاب، اما در عین حال خطرناک!

وقتی صحبت از سرمایه‌گذاری به میان می‌آید، بیت کوین و طلا همیشه در صدر لیست دارایی‌های محبوب قرار می‌گیرند. هر دوی این گزینه‌ها جذاب هستند؛ چرا که هم پتانسیل سودآوری بالایی دارند و هم به ‌نوعی نماد ذخیره‌سازی ارزش به حساب می‌آیند. اما آن‌چه کمتر به آن توجه می‌شود، میزان ریسک و خطرات پنهان در دل این دو دارایی محسوب می‌شود. در واقع، پشت ظاهر درخشان طلا و وعده‌های بلندپروازانه بیت کوین، چالش‌ها و ریسک‌هایی وجود دارد که نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت.

طلا طی قرن‌ها همیشه به عنوان یک دارایی امن یا به اصطلاح تخصصی «Safe Haven» شناخته شده است. در زمان‌های بحران اقتصادی یا تورم بالا، بسیاری از سرمایه‌گذاران به طلا روی می‌آورند تا ارزش پول‌شان را حفظ کنند. اما واقعیت این است که طلا هم از نوسانات قیمتی در امان نیست. برای مثال، در سال ۲۰۱۱ قیمت هر اونس طلا به بیش از ۱۹۰۰ دلار رسید، اما در سال‌های بعد کاهش قابل توجهی را تجربه کرد. همچنین هزینه نگهداری، امنیت فیزیکی و نقدشوندگی آن در برخی کشورها می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

از سوی دیگر، بیت کوین با وجود این که پدیده‌ای جدیدتر شناخته می‌شود، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. این ارز دیجیتال غیرمتمرکز و محدود (با عرضه‌ی ثابت ۲۱ میلیون واحد)، به عنوان طلای دیجیتال شناخته می‌شود، اما نوسانات شدید قیمتی بیت کوین می‌تواند یک شبه سودهای نجومی یا ضررهای سنگین به همراه داشته باشد. برای نمونه، در نوامبر ۲۰۲۱ قیمت بیت کوین حدود ۶۹۰۰۰ دلار بود، اما در سال ۲۰۲۲ به زیر ۲۰ هزار دلار سقوط کرد.

همچنین ریسک‌های قانونی، حملات سایبری، از دست دادن کلید خصوصی یا اشتباهات انسانی در دنیای ارز دیجیتال، ریسک سرمایه‌گذاری در بیت کوین را افزایش می‌دهد. به ‌علاوه، هنوز بسیاری از دولت‌ها موضع دقیقی نسبت به بیت کوین ندارند، که این خود یک عدم قطعیت بزرگ برای آینده آن ایجاد می‌کند. بنابراین، چه طلا را انتخاب کنید و چه بیت کوین، باید بدانید که هر دوی این گزینه‌ها علاوه بر جذابیت‌هایشان، ریسک‌های خاص خود را نیز دارند. تصمیم‌گیری نهایی باید با آگاهی، مدیریت ریسک و شناخت کامل از ماهیت این دو دارایی انجام شود. در غیر این صورت، ممکن است جذابیت ظاهری‌شان شما را فریب داده و به دام خطر بیندازد!

بهترین زمان خرید بیت کوین! پیشنهاد مطالعه: بهترین زمان خرید بیت کوین!

مقایسه ویژگی‌های بیت کوین و طلا

طلا و بیت‌کوین هر دو به ‌عنوان دارایی ذخیره و سرمایه‌گذاری شناخته می‌شوند اما از نظر ویژگی‌ها بسیار متفاوت هستند. در ادامه مقاله، این دو دارایی از جنبه‌های مختلفی مانند نوسانات قیمتی، نقدشوندگی، امنیت و نحوه نگهداری، وضعیت قانونی، پوشش تورمپو کاربردهای دیگر با یکدیگر مقایسه می‌شوند.

ثبات قیمت و نوسانات

نوسانات قیمت، به تغییر سریع و گسترده ارزش یک دارایی در طول زمان گفته می‌شود. بیت‌کوین، شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال، سابقه‌ی نوسانات بسیار زیاد قیمتی دارد. برای مثال، قیمت بیت‌کوین در سال ۲۰۲۱ از حدود ۳۲۷۸۲ دلار به بالاترین سطحِ نزدیک به ۶۹ هزار دلار رسید و سپس در اواخر ۲۰۲۳ به زیر ۲۰ هزار دلار سقوط کرد، تا این که در مارس ۲۰۲۴ دوباره تا حدود ۷۵۸۳۰ دلار بالا رفت. این نوسانات شدید معمولا به دلیل عواملی مانند اخبار رسانه‌ای، هیجان سرمایه‌گذاران و تغییرات قانونی است. به طور کلی، هر رویداد مثبت یا منفی درباره ارزهای دیجیتال می‌تواند باعث جهش ناگهانی صعودی یا نزولی قیمت بیت‌کوین شود؛ چرا که سرمایه‌گذاران اغلب تصمیمات هیجانی را به کار می‌گیرند.

در مقابل، طلا به ‌دلیل سابقه‌ تاریخی به‌ عنوان دارایی مطمئن و پشتوانه اقتصادی شناخته می‌شود. این فلز گرانبها در دوره‌های بحران اقتصادی و افت شاخص‌های سهام، معمولا پناهگاه امن سرمایه‌گذاران بوده است؛ به‌عنوان مثال در بحران‌های اقتصادی بزرگ قرن بیستم و بحران کرونا در ۲۰۲۰ میلادی، قیمت طلا افزایش پیدا کرد یا حداقل ثبات نسبی خود را حفظ کرد. از منظر آمار نیز طلا نوسانات سالیانه کمتری نسبت به بیت‌کوین دارد. به گفته‌ تحلیلگران، داده‌های پنج‌ساله نشان می‌دهد طلا در مقایسه با دارایی‌های اصلی نوسانات بسیار پایینی دارد و نوسان روزانه‌اش در پایین‌ترین سطح گروه دارایی‌ها قرار می‌گیرد. همچنین، طلا به دلیل کمیابی و ساختار فیزیکی خود قابل چاپ نیست؛ یعنی کشورها نمی‌توانند ناگهان مقدار زیادی طلا به بازار تزریق کنند. در نتیجه ثبات بلندمدتی بیشتری نسبت به ارزهای فیات یا دارایی‌های دیجیتال دارد.

اگر هدف اصلی سرمایه‌گذاری، حفظ ارزش در بلندمدت و امنیت بالا باشد، طلا به‌ طور سنتی گزینه‌ مطمئن‌تری است. البته سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر می‌توانند از نوسانات بالای بیت‌کوین سود ببرند، ولی این ریسک به‌ همراه بازده بالاست. در هر حال، داده‌ها نشان می‌دهند که بیت‌کوین هنوز دارایی بسیار نوسانی بوده و در مقایسه با طلا، تحرکات قیمتی بسیار تندتری داشته است.

نقدشوندگی

نقدشوندگی به معنای توانایی تبدیل آسان دارایی به پول نقد است بدون آنکه تاثیر زیادی بر قیمت آن بگذارد. طلا در سطح جهانی نقدشوندگی بالایی دارد، چون بازارهای بزرگ (صرافی‌ها، بورس‌های کالا و دلالان رسمی) امکان خرید و فروش سریع آن را فراهم می‌کنند. این فلز گرانبها در اکثر کشورها ارزشمند شناخته می‌شود و می‌توان تقریبا هر مقدار معقولی از آن را به ‌راحتی فروخت و تبدیل به پول نقد کرد؛ حتی بانک‌های مرکزی دنیا طلا را در ذخایر ارزی خود نگه می‌دارند و در مواقع نیاز، طلا را می‌فروشند. به ‌همین دلیل، زمانی که در بورس‌ها یا بازارهای فیزیکی طلا معامله می‌شود، مشتریان متعددی (از جمله صندوق‌ها، بانک‌ها و سرمایه‌گذاران خرد) حاضر به خرید سریع آن هستند. علاوه بر این، ابزارهای متنوع مالی نظیر صندوق‌های قابل معامله (ETF) مبتنی بر طلا و قراردادهای آتی طلا در بورس‌های معتبر وجود دارد که نقدشوندگی بیشتری برای سرمایه‌گذاری روی طلا فراهم می‌کنند.

بیت‌کوین نیز در بین ارزهای دیجیتال از نقدشوندگی بالایی برخوردار است. این موضوع به‌ دلیل حجم بسیار بالای معاملات در صرافی‌های بزرگ و تعداد کاربران زیاد آن است. بیت‌کوین با داشتن بالاترین ارزش کل بازار و بیشترین حجم معامله در میان رمزارزها، معمولا در صورتی که مقدار معقولی بیت‌کوین داشته باشید، می‌توانید در کوتاه‌مدت آن را به پول نقد تبدیل کنید بدون آنکه قیمتش به شدت تغییر کند. با این حال، محدودیت‌هایی هم وجود دارد. اگر صاحب حجم بسیار زیادی از بیت‌کوین (برای مثال چند صد بیت‌کوین) باشید و بخواهید آن را یک‌جا بفروشید، ممکن است با محدودیت روزانه صرافی‌ها روبه‌رو شوید یا این که فروش دسته‌جمعی یک‌باره باعث کاهش قابل‌توجه قیمت شود. برای نمونه، در صرافی کوین‌بیس محدودیت فروش روزانه ۱۰۰ هزار دلار معادل بیت‌کوین وجود دارد؛ بنابراین اگر قیمت بیت‌کوین بالاتر از این مقدار باشد، باید ارز خود را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کرده و به صورت تدریجی بفروشید. همچنین در زمان افت بازار، تقاضای خرید ممکن است کاهش یافته و نقدشوندگی به نسبت کم شود.

طلا به دلیل بازارهای سنتی و گسترده، ابزارهای متنوع مالی و پذیرش جهانی عملا نقدشوندگی بالایی دارد، بدون اینکه به سیستم اینترنتی متکی باشد. بیت‌کوین نیز اگر چه از نظر حجم معاملات نقد است، ولی فروش حجم‌های بسیار بزرگ نیازمند مدیریت و زمان بوده و نقد کردن سریع تمام موجودی آن – به خصوص در شرایط بازار نزولی – ممکن است هزینه یا تاخیر داشته باشد. با این حال، برای سرمایه‌گذاران خرد که مقادیر معقولی بیت‌کوین دارند، معمولا امکان تبدیل سریع به پول وجود دارد.

امنیت و نحوه نگهداری

همه می‌دانند که طلا یک دارایی فیزیکی است و به تبع، امنیت آن وابسته به روش نگهداری آن خلاصه می‌شود. اگر طلا به صورت فیزیکی نگهداری شود، خطر سرقت یا آسیب (مثل آتش‌سوزی یا سیل) وجود دارد. کار‌شناسان توصیه می‌کنند که طلاهای فیزیکی حتما در محل‌های امن نگهداری شوند، مانند گاوصندوق‌های مقاوم خانگی یا صندوق‌های امانات بانکی یا در انبارهای بیمه‌شده با امنیت بالا نگهداری شوند. در واقع طلا یک دارایی فیزیکی است که امکان دارد گم شده، دچار سرقت شده یا آسیب ببیند؛ بنابراین، بدون نگهداری ایمن، سرمایه‌گذار ممکن است بخش یا تمام سرمایه خود را از دست بدهد. همچنین اگر طلا را در انبار یک شخص یا شرکت ثالث (مانند شرکت‌های انبارداری فلزات گرانبها) می‌گذارید، حتما مطمئن شوید آن انبار مورد تایید قرار گرفته، بیمه‌نامه معتبر دارد و گزارش‌های مستقل درباره‌اش انجام می‌شود. انبارهای طلا باید تحت بازرسی منظم باشند و قراردادشان به گونه‌ای باشد که مالکیت طلا کاملا مشخص باشد تا در صورت ورشکستگی انباردار، مشکل حقوقی پیش نیاید. نگهداری طلا در صندوق امانات بانک یا گاوصندوق خانگی نیز رایج بوده، اما در این صورت حفظ محرمانگی محل نگهداری و بیمه مناسب اهمیت دارد. هزینه نگهداری طلا می‌تواند شامل هزینه انبارداری و بیمه باشد، اما در عوض طلا از نظر فنی غیرقابل هک بوده و با حفاظت فیزیکی درست کاملا امن می‌ماند. البته در این میان می‌توان از طلای دیجیتال مثل تترگلد یا پکس گلد نیز استفاده کرد که خطر سرقت فیزیکی آن وجود ندارد، اما احتمال هک ولت نسبتا بالا خواهد بود.

بیت‌کوین اما یک دارایی دیجیتالی محسوب می‌شود و امنیت آن به نحوه مدیریت کلیدهای خصوصی دیجیتال بستگی دارد. خود شبکه بیت‌کوین دارای مکانیزم‌های رمزنگاری قوی بوده و اگر از بخش فناوری بلاک‌چین سخن بگوییم، نمی‌توان بیت‌کوین را به راحتی هک کرد.

چقدر طلای دیجیتال را می‌شناسید؟ پیشنهاد مطالعه: چقدر طلای دیجیتال را می‌شناسید؟

اما بخش خطاپذیر جریان کار، ذخیره و انتقال بیتکوین تلقی می‌شود. اگر کلید خصوصی (کلید دسترسی به بیت‌کوین) افشا یا از دست برود، بیت‌کوین‌های مرتبط با آن دیگر قابل بازیابی نیستند. بنابراین امن‌ترین روش برای نگهداری بلندمدت بیت‌کوین، استفاده از کیف پول سرد (Cold Wallet) یا همان کیف پول‌های سخت‌افزاری است. این مدل کیف‌پول‌ها معمولا به شکل یک فلش‌درایو یا دستگاه کوچک USB هستند، هرگز به اینترنت متصل نمی‌شوند و امنیت بسیار بالایی دارند. در عمل کافیست پس از هر بار استفاده از بیت‌کوین، مقدار باقی‌مانده را به کیف‌پول سرد منتقل کرده و دستگاه را در محل امن نگهداری کنید. چون این کیف‌پول‌ها به اینترنت متصل نیستند، اساسا قابل هک نیستند و تنها در هنگامی که لازم است به دستگاهی وصل شوند آسیب‌پذیر خواهند بود.

اگر چه بیت‌کوین طبیعتا دیجیتال به حساب می‌آید و مشکلات فیزیکی طلا را ندارد (نمی‌توان آن را دزدید یا کپی کرد)، نیاز به احتیاط بالا و شیوه‌های فنی در نگهداری دارد. نتیجه این که، در صورت رعایت توصیه‌های امنیتی، هم طلا و هم بیت‌کوین می‌توانند دارایی امنی باشند؛ ولی روش حفاظت از آن‌ها کاملا متفاوت است: طلا با روش‌های فیزیکی و بیمه‌شده محافظت می‌شود، در حالی که بیت‌کوین با ابزارهای آفلاین رمزنگاری و کیف‌پول‌های سخت‌افزاری ایمن می‌گردد.

پذیرش جهانی و وضعیت قانونی

طلا به‌ عنوان یک کالای ارزشمند، تقریبا در همه جای دنیا شناخته شده و قابل معامله است. در طول تاریخ، جوامع مختلف از طلا به ‌عنوان پشتوانه یا حتی پول استفاده کرده‌اند؛ به همین دلیل امروز نیز طلا به‌ عنوان یکی از معتبرترین دارایی‌ها نزد دولت‌ها و مردم است. امروزه طلا به ‌عنوان پول رایج در گردش نیست، اما خرید و فروش آن در اکثر کشورها قانونی بوده و محدودیت‌های جدی برای مالکیت یا معامله‌ی طلا وجود ندارد. به‌ عنوان مثال، بسیاری از بانک‌های مرکزی جهان، طلا را در ذخایر خود نگه می‌دارند و بازارهای رسمی و غیررسمی برای عرضه و تقاضای طلای فیزیکی وجود دارد. به ‌طور کلی، می‌توان گفت در اغلب کشورها داشتن یا معامله طلا نه‌ تنها ممنوعیتی ندارد، بلکه به ‌عنوان سرمایه‌ای پذیرفته‌شده و با نظام‌های مالی سنتی نیز هماهنگ است.

بیت‌کوین اما وضعیت قانونی یک‌ دستی در سراسر جهان ندارد. در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته مانند ایالات متحده، ژاپن و بسیاری از کشورهای اروپایی، استفاده از بیت‌کوین و خرید و فروش آن مجاز و تحت مقررات مشخصی انجام می‌شود. در این کشورها بیت‌کوین معمولا به‌ عنوان دارایی دیجیتال یا کالا در نظر گرفته می‌شود و قوانین مالیاتی و نظارتی مشخصی دارد. اما برخی کشورها به خاطر نگرانی‌های مالی و کنترل‌های ارزی، دسترسی به بیت‌کوین را محدود کرده یا حتی غیرقانونی اعلام کرده‌اند؛ برای مثال چین عملا استفاده از بیت‌کوین را ممنوع کرده و مانند آن در عربستان سعودی نیز فعلا محدودیت‌هایی وجود دارد.

از منظر قانونی نکته جالب این است که تاکنون تنها یک کشور بیت‌کوین را به ‌عنوان ارز رسمی پذیرفته است: السالوادور در سال ۲۰۲۱ بیت‌کوین را به‌عنوان ارز قانونی اعلام کرد و به این ترتیب پذیرفتن بیت‌کوین در مبادلات داخلی در آن کشور الزامی شد. این اقدام اگر چه توجه جهانی را جلب کرد، در اکثر کشورها هنوز چنین پذیرشی وجود ندارد.

بیت کوین بخریم یا طلا؟

عملکرد به‌ عنوان پوشش تورم

پوشش تورم به معنای توانایی یک دارایی در حفظ ارزش خود در مقابل کاهش ارزش پول است. طلا به ‌عنوان یک ابزار پوشش تورم شناخته می‌شود. ویژگی‌هایی مانند کمیابی و ماهیت فیزیکی طلا باعث شده‌اند که در دوره‌هایی که ارزش پول‌های ملی کاهش پیدا می‌کند، معمولا قیمت طلا رشد کرده و ارزش خود را حفظ می‌کند. طلا را نمی‌توان چاپ کرد و تولید آن به ‌طور طبیعی محدود است؛ بنابراین منبع شوک‌های افزایش ناگهانی عرضه پول (مانند چاپ بی‌رویه) روی طلا بی‌اثر است. بسیاری از تحلیلگران می‌گویند طلا به‌ خاطر این ویژگی‌ها «یکی از ایمن‌ترین پوشش‌های تورم در بلندمدت» است و در دوره‌هایی که تورم بالا رفته، عملکرد خوبی داشته است.

بیت‌کوین اما دارایی تقریبا جدیدی به نظر می‌رسد و سابقه‌ مشخصی در دوره‌های تورمی بزرگ ندارد. بررسی‌های اقتصادی نشان می‌دهد هیچ داده تاریخی وجود ندارد که نشان دهد بیت‌کوین در برابر تورم مصون است؛ چرا که در دوره عمر کوتاه بیت‌کوین هنوز دوره تورم فوق‌العاده‌ای تجربه نشده است. به‌ همین دلیل کارشناسان می‌گویند نمی‌توان با قطعیت گفت بیت‌کوین پوشش تورم مطمئنی است یا خیر و تنها می‌توان به امکانات تئوری آن اشاره کرد؛ به عنوان مثال، بیت‌کوین دارای عرضه‌ مشخص (حداکثر ۲۱ میلیون واحد) است و هر چهار سال یک بار نرخ استخراج آن نصف می‌شود. پس از هاوینگ آوریل ۲۰۲۴، نرخ تورم بیت‌کوین (نرخ افزوده شدن سالیانه به عرضه) به حدود ۰.۸۳ درصد رسید؛ این رقم حتی از حد پایین حدود ۱ تا ۱.۵ درصدی نرخ تورم عرضه طلا نیز کمتر شده است. این تحول به برخی تحلیلگران انگیزه داد تا سوال کنند آیا بیت‌کوین می‌تواند نقش پناهگاهی شبیه به طلا را بازی کند یا خیر.

نظر عموم این است که طلا ثابت کرده به دلیل کاربردهای واقعی و تاریخ طولانی خود می‌تواند در برابر تورم مقاومت کند. در مقابل بیت‌کوین هنوز نتوانسته شواهد مشابهی را ارائه دهد؛ شاید این ارز دیجیتال محبوب در آینده و با پذیرش گسترده‌تر بتواند این نقش را ایفا کند، اما تاکنون هیچ فردی مدرکی ندیده که بیت‌کوین به ‌طور قطع پوشش تورم قوی باشد.

کاربردهای صنعتی یا مالی دیگر

طلا در صنایع مختلف کاربردهای مهمی دارد. مهم‌ترین کاربرد طلا، جواهرسازی است؛ در حال حاضر حدود نیمی از تقاضای سالیانه طلا در جهان صرف ساخت جواهرات می‌شود. این موضوع به ویژه در بازارهایی مثل هند و چین قابل مشاهده است؛ جایی که طلا هم به‌ عنوان زینت و هم به ‌عنوان پس‌انداز سنتی اهمیت دارد. علاوه بر جواهرات، طلا به دلیل خصوصیات ویژه‌ فیزیکی‌اش در صنایع الکترونیک و فناوری پزشکی کاربرد فراوان دارد. برای مثال، رسانای الکتریکی بودن طلا و مقاومت بالا در برابر خوردگی باعث شده در ساخت اجزای حساس الکترونیکی (مانند اتصالات مدارهای تلفن همراه و تجهیزات پزشکی) از آن استفاده شود. همچنین طلا در دندانپزشکی، فضانوردی و سایر کاربردهای تخصصی نیز به کار می‌رود. از سوی دیگر، طلا گزینه‌ای متداول برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم تلقی می‌شود: سرمایه‌گذاران می‌توانند از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طلا، گواهی‌ها یا حتی خرید سهام شرکت‌های معدنی، در بازار طلای جهانی سهم بخرند.

با پول کم طلا بخریم! پیشنهاد مطالعه: با پول کم طلا بخریم!

بیت‌کوین عمدتا در حوزه مالی و پرداخت‌های دیجیتال کاربرد دارد. بسیاری از فروشگاه‌ها و شرکت‌های فناوری امکان پرداخت با ارزهای دیجیتال را فراهم کرده‌اند؛ به عنوان مثال شرکت‌های بزرگ همچون Microsoft و AT&T بیت‌کوین را به عنوان روش پرداخت پذیرفته‌اند. همچنین پلتفرم‌های پرداخت مانند PayPal به کاربران خود این امکان را می‌دهند تا به‌ جای پول رایج، با ارزهای دیجیتال خرید کنند. برای سهولت پرداخت‌های روزمره، کارت‌های دبیت کریپتو نیز معرفی شده‌اند؛ این کارت‌ها تحت شبکه‌هایی مثل Visa و Mastercard بیت‌کوین را در لحظه تبدیل به پول رایج می‌کنند تا بتوان به طور مستقیم از آن خرج کرد. به این ترتیب، هرچند نوع پرداخت با بیت‌کوین با کارتی مانند پول نقد تفاوتی ندارد، سیستم آن به فناوری تبدیل رمزارز متکی است.

از سوی دیگر، بیت‌کوین کاربردهایی در ساختارهای سرمایه‌گذاری و جریان مالی نوین پیدا کرده است. پس از تایید سازمان‌های نظارتی، در سال ۲۰۲۴ محصولات مالی جدیدی مانند ETFهای مبتنی بر بیت‌کوین در بورس‌های آمریکا عرضه شدند. سرمایه‌گذاران با خرید این ETFها می‌توانند بدون خرید مستقیم رمزارز، در نوسان قیمت بیت‌کوین شریک شوند. همچنین فناوری‌های جانبی مانند شبکه لایتنینگ توسعه یافته‌اند که امکان تراکنش‌های بسیار سریع و ارزان بیت‌کوین را در مقیاس کوچک فراهم می‌کنند. این شبکه‌ها به دستگاه‌هایی مثل تلفن‌های همراه و دستگاه‌های فروشِ خودکار اجازه می‌دهند پرداخت‌های خرد (برای مثال خرید قهوه یا پارکومتر) را با بیت‌کوین انجام دهند.

در نهایت، بیت‌کوین در انتقال بین‌المللی پول و انجام تراکنش‌های فرامرزی نیز کاربرد یافته است. برای مثال، گزارش‌ها نشان داده برخی افراد از بیت‌کوین برای دور زدن محدودیت‌های انتقال ارز استفاده کرده‌اند. در یک مطالعه مشخص شد بیش از ۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ از کیف‌پول‌های بیت‌کوین در شرق آسیا به خارج منتقل شده که احتمالا بخشی از آن مربوط به شهروندان چینی بوده که می‌خواستند ارزش پول خود را از کشوری به کشور دیگر ببرند. به این ترتیب، بیت‌کوین به عنوان یک روش جایگزین برای انتقال سریع سرمایه در سطح بین‌المللی مطرح شده است.

ویژگی طلا بیت کوین
مناسب برای افراد ریسک‌پذیر خیر بله
حفظ سرمایه در برابر تورم بله در بلند مدت بله
نوسان قیمت کم بسیار زیاد
امنیت فیزیکی نیازمند مراقبت
امنیت دیجیتال نیازمند دانش فنی
قابلیت نقدشوندگی بالا متوسط (بسته به کشور)
سابقه تاریخی هزاران سال حدود ۱۵ سال

 

طلا بخریم یا بیت کوین؟ بررسی سناریوهای سرمایه‌گذاری

پرسش «طلا بخریم یا بیت کوین» یکی از متداول‌ترین دغدغه‌های سرمایه‌گذاران امروزی است. انتخاب بین طلا و بیت کوین بسته به روحیه، اهداف و شرایط فردی متفاوت محسوب می‌شود. در ادامه به بررسی این دو دارایی در سه سناریو مختلف می‌پردازیم:

سناریوی اول) اگر فردی ریسک‌پذیر هستید

احتمالا بیت کوین بنا به دلایل زیر گزینه جذاب‌تری برای شما خواهد بود:

  • بازدهی بالا: بیت کوین در دوره‌های صعودی می‌تواند رشدهای چند صد درصدی را تجربه کند، در حالی که طلا با توجه به تاریخچه‌ای که دارد، معمولا رشد آهسته‌تری را از خود نشان می‌دهد.
  • نوسانات شدید: اگر توان تحمل نوسانات قیمتی شدید را دارید، بیت کوین می‌تواند سودآور باشد.
  • سرمایه‌گذاری نوآورانه: بیت کوین نماینده اقتصاد دیجیتال آینده و دارایی‌ای است که مورد توجه سرمایه‌گذاران جوان و شرکت‌های فناوری قرار گرفته است.

باید در نظر داشت که با بررسی نوسانات قیمتی هر دو دارایی، ریسک از دست دادن بخشی یا تمام سرمایه در بیت کوین بیشتر از طلاست. اگر ریسک‌پذیری ندارید، ورود با احتیاط یا با سرمایه اندک توصیه می‌شود.

طلا بخریم یا بیت کوین؟

سناریوی دوم) اگر به دنبال حفظ سرمایه در برابر تورم هستید

بسیاری از افراد تمایل دارند صرفا ارزش سرمایه خود را در برابر تورم و ناملایمت‌های اقتصادی حفظ کنند. به همین دلیل، طلا بنا به دلایل زیر همچنان امن‌ترین پناهگاه برای این طرز فکر محسوب می‌شود.

  • پایداری تاریخی: هزاران سال است که طلا ارزش خود را حفظ کرده و در برابر تورم نقش سپر مالی داشته است.
  • قابل فهم برای بازار جهانی: طلا به ‌عنوان دارایی شناخته‌شده جهانی، در بحران‌ها نقش دارایی امن را بازی می‌کند.
  • پوشش تورم: در کشورهایی با نرخ تورم بالا، طلا توانسته قدرت خرید را تا حد زیادی حفظ کند.

در مقابل، بیت کوین نیز خاصیت ضدتورمی دارد (عرضه محدود ۲۱ میلیون واحدی)، اما به دلیل نوسانات شدیدی که دارد، ممکن است در کوتاه‌مدت موجب زیان شود.

سناریوی سوم) اگر امنیت فیزیکی یا دیجیتال برایتان مهم است

انتخاب بین طلا و بیت کوین بستگی به نوع امنیت موردنظر دارد. طلا دارایی ملموس بوده، اما نیازمند نگهداری فیزیکی (گاوصندوق، صندوق امانات) و در معرض خطر سرقت یا ضبط است. همچنین انتقال طلا نیز می‌تواند چالش برانگیز و هزینه‌بر باشد. از طرفی دیگر، بیت کوین نقطه مقابل طلاست؛ یعنی این دارایی دیجیتال، غیرقابل لمس اما قابل ذخیره‌سازی در کیف‌پول‌های دیجیتال یا سرد (Cold Wallet)‌ است.

بنابراین، اگر از امنیت دیجیتال آگاهی کافی داشته باشید (کلید خصوصی، کیف‌پول امن، عدم اتصال به اینترنت) بیت کوین یک دارایی بسیار امن محسوب می‌شود. اما در صورت اشتباه یا حملات فیشینگ، بازیابی دارایی بیت کوین ممکن نیست.

بهترین استراتژی برای بسیاری از سرمایه‌گذاران می‌تواند ترکیبی هوشمندانه از هر دو دارایی باشد. یعنی ۵۰ درصد سبد سرمایه‌گذاری طلا و ۵۰ درصد دیگر بیت کوین باشد. شما می‌توانید متناسب با روحیه خطرپذیری خود، این نسبت‌ها را تغییر دهید.