در دنیای هیجان انگیز بلاکچین، مفاهیم زیادی هر روز شنیده میشوند، اما برخی از آنها چنان بنیادی هستند که بدون درکشان، گام برداشتن در این مسیر تقریبا غیرممکن است. یکی از این مفاهیم کلیدی، ERC-20 است؛ واژهای که اگر حتی کمی با دنیای ارزهای دیجیتال سروکار داشته باشید، قطع به یقین به گوشتان خورده یا در یک صرافی ارز دیجیتال با آن مواجه شدهاید؛ اما ERC-20 چیست؟ چرا تقریبا هر توکن مشهوری در شبکه اتریوم بر پایه این استاندارد ساخته شده؟ و اصلا دانستن درباره معنای ERC-20 چه کمکی به ما میکند؟ در این مقاله، سفری خواهیم داشت به قلب استانداردهای اتریوم؛ جایی که ای آر سی 20 نه تنها چارچوبی فنی، بلکه انقلابی را در دنیای قراردادهای هوشمند رقم زده است.
توکن چیست و منظور از استاندارد توکن چیست؟
توکن به زبان بسیار ساده، چیزی شبیه به یک بلیت یا ژتون دیجیتال است. فرض کنید به یک شهربازی میروید و برای سوار شدن به وسایل بازی، به شما ژتون میدهند. این ژتونها ارزش خاصی دارند و داخل شهربازی میتوانید با آنها بازی کنید، خوراکی بخرید یا حتی به کسی هدیه بدهید. توکنها در دنیای بلاکچین هم دقیقا همین نقش را دارند؛ یعنی نوعی دارایی دیجیتال هستند که روی یک شبکهی بزرگ مثل اتریوم ساخته میشوند.
توکنها میتوانند کاربردهای مختلفی داشته باشند: بعضی وقتها مثل پول به منظور خرید ارز دیجیتال عمل میکنند، بعضی وقتها نماینده یک دارایی واقعی مثل یک قطعه زمین یا یک اثر هنری هستند؛ گاهی هم فقط برای استفاده در یک بازی یا پروژه خاص ساخته میشوند. نکته مهم اینجاست که توکنها به تنهایی یک بلاکچین اختصاصی ندارند. آنها روی یک شبکهی دیگر ساخته میشوند. مثلا اکثر توکنهایی که امروز میبینیم روی بلاکچین اتریوم ساخته شدهاند.
حالا که متوجه شدهاید ERC-20 چیست، باید به مقوله بعدی یعنی اینکه استاندارد توکن چیست بپردازیم. در دنیای واقعی، برای این که ماشینها بتوانند در خیابانها حرکت کنند، باید قوانین رانندگی را رعایت کنند؛ مثل چراغ قرمز، خط عابر پیاده و سرعت مجاز. اگر این قوانین وجود نداشت، شهر به هرج و مرج کشیده میشد. توکنها هم برای اینکه بتوانند درست کار کنند و همه بفهمند چطور باید با آنها برخورد کنند، نیاز به یک سری قوانین مشخص دارند. این قوانین همان چیزی است که به آن استاندارد توکن میگویند.
استاندارد توکن یعنی مجموعهای از قوانین و دستورالعملها که تعریف میکند یک توکن چگونه ساخته شود، چطور منتقل شود، چطور موجودی حسابها بررسی شود و چگونه با کیف پولها و برنامههای دیگر تعامل داشته باشد. برای مثال، در اتریوم یکی از معروفترین استانداردهای توکن، ERC-20 محسوب میشود که خیلی از توکنهای محبوب دنیا طبق همین استاندارد ساخته شدهاند.
در نتیجه، اگر استانداردی وجود نداشت، هر توکن به اصطلاح ساز خودش را میزد و هیچ کیف پول یا صرافیای نمیتوانست با آنها کار کند. اما با داشتن استاندارد، همه چیز منظم و قابل پیشبینی میشود؛ درست مثل این که همهی رانندگان از قوانین راهنمایی و رانندگی تبعیت میکنند تا خیابانها امن و قابل استفاده باشند.
ERC-20 چیست؟ آشنایی با استاندارد معروف اتریوم
در دنیای بلاکچین، بهخصوص در شبکهی اتریوم، واژه ERC-20 خیلی زیاد به گوش میخورد. اگر تازه با این فضا آشنا شدهاید، شاید برایتان سوال باشد که ERC-20 دقیقا یعنی چه و چرا انقدر مهم است. بیایید خیلی ساده با این مفهوم آشنا شویم.
ERC-20 در واقع یک قانون یا دستورالعمل است که برای ساخت توکنها روی شبکهی اتریوم طراحی شده است. وقتی میخواهیم یک توکن جدید را روی اتریوم بسازیم، اگر از این دستورالعمل پیروی کنیم، توکن ما با کیف پولها، صرافیها و سایر برنامههای اتریومی بهراحتی کار میکند. در غیر این صورت، ممکن است هیچ فردی نتواند توکن ما را جابجا کرده یا حتی استفاده کند.
واژه ERC در واقع مخفف عبارت Ethereum Request for Comment محسوب میشود؛ یعنی درخواست نظر برای اتریوم. عدد ۲۰ هم شماره پیشنهادی است که به این استاندارد خاص مربوط میشود. خلاصه، ای آر سی 20 یعنی مجموعه قوانینی که چگونگی رفتار توکنها را روی شبکهی اتریوم مشخص میکند.
چرا ERC-20 محبوب شد؟
محبوبیت ERC-20 چند دلیل ساده و قوی دارد:
- سازگاری بالا: هر توکنی که طبق استاندارد ERC-20 ساخته شود، به راحتی میتواند روی کیف پولهای اتریوم ذخیره شود یا در صرافیهای مختلف معامله شود. این یعنی کار هم برای کاربران آسان است و هم برای توسعهدهندگان.
- سادگی و سرعت در ساخت توکن: با ERC-20 دیگر نیازی نیست هر بار از صفر شروع کنیم. این استاندارد یک قالب آماده میدهد تا هر کسی بتواند خیلی سریع و با هزینه کمتر، توکن خودش را بسازد.
- اعتماد جامعه: چون هزاران پروژه موفق تا حالا بر پایه ERC-20 ساخته شدهاند، مردم به این استاندارد اعتماد بیشتری دارند.
- پشتیبانی گسترده: تقریبا همهی کیف پولها و صرافیهای ارز دیجیتال بزرگ دنیا از توکنهای ERC-20 پشتیبانی میکنند. این موضوع باعث میشود توکنهای ERC-20 راحتتر در بازار جا بیفتند.
- بهطور خلاصه، ERC-20 مثل یک زبان مشترک برای ساخت و مدیریت توکنها در دنیای اتریوم است. همه با این زبان آشنا هستند، به همین خاطر استفاده از آن سریعتر، سادهتر و امنتر است.
چه ارزهایی از استاندارد ERC-20 استفاده میکنند؟
حالا که فهمیدیم استاندارد ERC-20 چیست و چرا محبوب است، اجازه دهید تا چند مثال واقعی ببینیم تا موضوع برایمان کاملا جا بیفتد. در دنیای بلاکچین، هزاران توکن با استاندارد ERC-20 ساخته شدهاند، اما بعضی از آنها خیلی معروفتر و پرکاربردتر هستند. در ادامه چند نمونه از این توکنهای محبوب مبتنی بر ERC-20 را معرفی میکنیم:
تتر (USDT)
تتر یکی از معروفترین ارزهای دیجیتال دنیاست که ارزشش همیشه برابر با یک دلار آمریکا در نظر گرفته میشود. شاید جالب باشد بدانید که بخش بزرگی از تترها روی استاندارد ERC-20 ساخته شدهاند؛ یعنی اگر شما تتر ERC-20 داشته باشید، میتوانید آن را در کیف پولهای اتریومی ذخیره کرده و خیلی راحت جابهجا کنید.
چین لینک (LINK)
چینلینک یکی از پروژههای مهم در زمینهی ارتباط بین بلاکچین و دنیای واقعی به شمار میرود. توکن LINK که متعلق به این پروژه بوده، هم طبق استاندارد ERC-20 ساخته شده است؛ این یعنی توکن LINK به راحتی روی کیف پولهای اتریومی قابل استفاده خواهد بود.
یرن فایننس (YFI)
YFI یک توکن بسیار ارزشمند در دنیای مالی غیرمتمرکز (DeFi) محسوب میشود. این توکن هم از استاندارد ERC-20 پیروی میکند. پروژهی یرن فایننس ابزارهایی را برای بهینهسازی سرمایهگذاری در دنیای ارزهای دیجیتال ارائه میدهد.
یونی سواپ (UNI)
یونیسواپ یکی از معروفترین صرافیهای غیرمتمرکز دنیاست و توکن آن یعنی UNI نیز براساس استاندارد ERC-20 ساخته شده است. این توکن نقش مهمی در مدیریت و توسعه صرافی یونیسواپ دارد.
شیبا اینو (SHIBA INU)
شیبا اینو که با نماد SHIB شناخته میشود، یکی از میمکوینهای پرطرفدار تلقی میشود که بر پایه استاندارد ERC-20 ساخته شده است. این موضوع باعث شده که شیبا به راحتی روی شبکهی اتریوم معامله شود.
دانستن این که یک توکن طبق کدام استاندارد ساخته شده، خیلی مهم است. چون به شما میگوید که برای نگهداری، انتقال یا خرید و فروش آن توکن، باید از چه نوع کیف پول یا شبکهای استفاده کنید. مثلا اگر تتر ERC-20 داشته باشید، نباید آن را روی شبکههای دیگری مثل ترون (TRC-20) بفرستید، چون ممکن است دارایی شما از بین برود.
منظور از انتقال ارز در شبکه ERC-20 چیست؟
وقتی کسی از انتقال ارز در شبکه ERC-20 صحبت میکند، در واقع دارد درباره جابهجایی یک توکن که طبق استاندارد ERC-20 ساخته شده، روی شبکه اتریوم صحبت میکند. اجازه دهید این مسئله را سادهتر توضیح دهیم.
فرض کنید شما مقداری تتر (USDT) یا یونی سواپ (UNI) دارید که هر دوی آنها توکن ERC-20 هستند. حالا میخواهید مقداری از این توکنها را برای دوستتان بفرستید. برای این کار باید یک تراکنش روی شبکه اتریوم ثبت کنید؛ یعنی توکنهای شما از کیف پولتان به کیف پول دوستتان منتقل میشود.
اما اینجا یک نکته مهم وجود دارد: چون این توکنها روی بلاکچین اتریوم ساخته شدهاند، برای جابهجایی آنها باید از خود شبکه اتریوم استفاده کنید؛ این موضوع یعنی برای انجام این انتقال باید یک مقدار خیلی کم کارمزد به صورت ارز اتریوم (ETH) پرداخت کنید. این کارمزد به ماینرها یا تاییدکنندگان شبکه داده میشود که تراکنش شما را تایید و در بلاکچین ثبت کنند.
بنابراین بهطور خلاصه برای انتقال ارز در شبکه ای آر سی 20 سناریوی زیر رخ میدهد:
- شما یک توکن ERC-20 دارید (مثل تتر، چینلینک، شیبا اینو و…)
- میخواهید آن را برای کسی بفرستید.
- باید تراکنشی را روی شبکهی اتریوم بسازید.
- باید کارمزد این تراکنش را با اتریوم پرداخت کنید.
- پس از تایید تراکنش، توکن از کیف پول شما به کیف پول مقصد منتقل میشود.
دانستن این موضوع بسیار مهم است؛ به این دلیل که اگر شبکه اشتباهی را برای انتقال انتخاب کنید (مثلا شبکه ترون یا بایننس اسمارت چین)، ممکن است داراییتان برای همیشه از بین برود یا گیر کند. همچنین، اگر کیف پول مقصد از توکنهای ERC-20 پشتیبانی نکند، باز هم ممکن است مشکلاتی پیش بیاید. بنابراین، هر وقت خواستید توکنهای ERC-20 را جابهجا کنید، حتما دقت کنید که شبکهی انتقال را روی Ethereum (ERC-20) بگذارید. مطمئن شوید که کیف پول مقصد هم از توکن ERC-20 پشتیبانی میکند. با رعایت این نکات، میتوانید با خیال راحت توکنهای خودتان را منتقل کرده و از دنیای جذاب بلاکچین لذت ببرید.
چه تفاوتی بین شبکه ERC-20، TRC-20 و BEP-20 وجود دارد؟
فرض کنید میخواهید مقداری تتر یا یک ارز دیجیتال دیگر را برای دوستتان بفرستید. وقتی میخواهید انتقال بدهید، معمولا با چند گزینه مواجه میشوید: ERC-20، TRC-20 و BEP-20.
انتخاب درست شبکه اهمیت زیادی دارد، به این علت که اگر اشتباه انتخاب کنید، ممکن است داراییتان گم شود یا حتی از بین برود. در ادامه هر یک از شبکهها را به طور مروری بررسی میکنیم:
- شبکه ERC-20: این شبکه مخصوص توکنهای ساخته شده روی بلاکچین اتریوم است. انتقال روی این شبکه امنیت بالایی دارد ولی کارمزد آن معمولا زیاد است. اگر از کیف پول یا صرافی مشهوری استفاده میکنید، حتما ERC-20 را خواهید دید.
- شبکه TRC-20: این استاندارد مربوط به بلاکچین ترون است. اگر به دنبال انتقال سریع و با کارمزد بسیار کم هستید، TRC-20 گزینهی عالی به نظر میرسد. انتقال در شبکه ترون معمولا چند ثانیه بیشتر طول نمیکشد.
- شبکه BEP-20: این شبکه روی بایننس اسمارت چین (BSC) فعال است. شباهت زیادی به اتریوم دارد اما کارمزدهایش خیلی کمتر محسوب میشود. این شبکه برای کسانی که دنبال سرعت بالا و هزینهی پایین هستند، گزینه مناسبی تلقی میشود.
مشخصات، مزایا و معایب هر سه شبکه در جدول زیر ارائه شده تا شما بتوانید انتخاب بهتری نسبت به انجام تراکنشّهای خود داشته باشید:
ویژگیها | ERC-20 | TRC-20 | BEP-20 |
بلاکچین مربوطه | اتریوم (Ethereum) | ترون (Tron) | بایننس اسمارت چین (BSC) |
مزیت اصلی | امنیت بسیار بالا | سرعت زیاد و کارمزد بسیار پایین | کارمزد کم و سرعت خوب |
عیب اصلی | کارمزد انتقال بالاست | محدودیت پشتیبانی در برخی کیف پولها | امنیت کمتر نسبت به اتریوم |
میانگین کارمزد | معمولا بین ۵ تا ۲۰ دلار (بسته به شلوغی شبکه) | کمتر از ۱ دلار | حدود ۰.۵ تا ۱ دلار |
سرعت انتقال | چند دقیقه | چند ثانیه | حدود ۵ تا ۶ ثانیه |
مناسب برای چه کسانی؟ | کسانی که امنیت را در اولویت قرار میدهند | کسانی که انتقالهای سریع و ارزان میخواهند | کسانی که هزینه پایین و دسترسی خوب میخواهند |
هنگام انتقال ارز روی شبکه ERC-20 به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
انتقال ارزهای دیجیتال، به ویژه روی شبکه ERC-20 نیاز به دقت زیادی دارد. این شبکه، همانطور که اشاره شد، امنیت بالایی دارد، اما اگر به نکات مهم توجه نکنید، ممکن است داراییتان به خطر بیفتد. در ادامه، نکات کلیدی که باید هنگام انتقال توکنها از شبکه ERC-20 رعایت کنید آورده شده است:
انتخاب شبکه درست برای انتقال
یکی از رایجترین اشتباهات، انتخاب اشتباه شبکه تلقی میشود. اگر مثلا تتر ERC-20 دارید و آن را از طریق شبکهای مثل TRC-20 یا BEP-20 منتقل کنید، توکنها ممکن است از بین بروند یا به گیرنده نرسند. بنابراین، همیشه از شبکه ERC-20 برای انتقال توکنهای ERC-20 استفاده کنید.
بررسی سازگاری کیف پول مقصد
قبل از ارسال توکنها، مطمئن شوید که کیف پول مقصد از توکنهای ERC-20 پشتیبانی میکند. برخی کیف پولها ممکن است نتوانند توکنهای خاص را درست شناسایی کنند یا در انتقال آنها مشکلی پیش بیاید.
کارمزد (گس فی) را فراموش نکنید
هنگام ارسال توکنهای ERC-20، شما باید کارمزد شبکه (گس فی) را پرداخت کنید. این کارمزد به ماینرهای شبکه اتریوم داده میشود تا تراکنش شما را تایید کنند. در زمان شلوغی شبکه، گس فی ممکن است بالا برود، بنابراین قبل از ارسال، میزان کارمزد را بررسی کنید.
بررسی آدرس مقصد
قبل از ارسال، به آدرس کیف پول مقصد توجه کنید. در شبکه اتریوم، اگر آدرس اشتباه وارد کنید، توکنها از بین خواهند رفت و برگشت نخواهند داشت. همیشه آدرس را دوباره چک کنید و مطمئن شوید که صحیح است.
انجام تراکنشهای کوچک آزمایشی
اگر مقدار زیادی توکن ERC-20 دارید، پیشنهاد میشود که ابتدا مقدار کمی از آن را به کیف پول مقصد ارسال کنید تا از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل کنید. این کار میتواند از اشتباهات احتمالی جلوگیری کند.
صبر کنید تا تراکنش تایید شود
پس از انجام انتقال، منتظر تایید تراکنش باشید. زمانی که تراکنش تایید شد، میتوانید مطمئن شوید که توکنها به کیف پول مقصد رسیدهاند. اگر تراکنش تایید نشده باقی ماند، ممکن است مشکل در شبکه وجود داشته باشد یا به زمان بیشتری نیاز باشد.
توجه به وضعیت شبکه اتریوم
در برخی اوقات، شبکه اتریوم ممکن است شلوغ باشد و تایید تراکنشها کندتر انجام شود. اگر نیاز به انجام تراکنش فوری دارید، ممکن است نیاز باشد که گس فی را کمی افزایش دهید تا تراکنش سریعتر تایید شود.
با رعایت این نکات میتوانید از مشکلات رایج در انتقال توکنهای ERC-20 جلوگیری کرده و به تبع تراکنشهای خود را با خیال راحت انجام دهید.
چرا برای انتقال توکنهای ERC-20 باید اتریوم (ETH) در کیف پول داشته باشیم؟
برای انتقال توکنهای ERC-20 در شبکه اتریوم، باید مقداری اتریوم (ETH) در کیف پول خود داشته باشید؛ به این دلیل که هر تراکنش در شبکه اتریوم، چه برای انتقال ETH و چه برای انتقال توکنهای دیگر مانند تتر (USDT)، نیازمند پرداخت کارمزد به نام «گس فی» است.
گس فی برای تایید و انجام عملیات در شبکه اتریوم توسط ماینرها دریافت میشود. جالب اینجاست که این کارمزد همیشه به صورت ETH پرداخت میشود، حتی اگر شما قصد انتقال توکنهایی غیر از ETH داشته باشید. بنابراین، برای انجام تراکنشهای ERC-20، باید حداقل مقداری ETH در کیف پول خود داشته باشید تا بتوانید هزینه گس فی را پرداخت کنید. میزان این کارمزد بسته به شلوغی شبکه متغیر بوده و ممکن است در ساعات اوج تراکنشها، کارمزد بالاتر برود. شما بدون ETH در کیف پول، نمیتوانید هیچ تراکنشی را انجام دهید، حتی اگر مقدار زیادی توکن در حساب خود داشته باشید. به همین دلیل، همیشه مطمئن شوید که مقداری ETH برای پرداخت گس فی در کیف پول خود دارید تا بتوانید تراکنشهای خود را بدون مشکل انجام دهید.
جمعبندی: ERC-20 را چگونه بهتر بشناسیم و با خیال راحت استفاده کنیم؟
برای این که بهتر بتوانید استاندارد ERC-20 را بشناسید و از آن با خیال راحت استفاده کنید، لازم است چند نکته مهم را در نظر بگیرید. اول از همه، این استاندارد یکی از پرکاربردترین و امنترین پروتکلها برای توکنها در بلاکچین اتریوم به حساب میآید و از آن برای ایجاد توکنهای دیجیتال استفاده میشود. با این حال، برای استفاده بهینه از آن، باید به چند نکته کلیدی توجه کنید. در ابتدا، مهم است که هنگام انتخاب کیف پول، اطمینان حاصل کنید که کیف پول شما از توکنهای ERC-20 پشتیبانی میکند. همچنین، باید به این نکته توجه داشته باشید که برای هر تراکنش در شبکه اتریوم، حتی اگر توکنهای ERC-20 منتقل میکنید، نیاز به پرداخت گس فی دارید که باید از اتریوم (ETH) استفاده کنید. نکته دیگر این است که هنگام انتقال توکنهای ERC-20، از صحت آدرس مقصد اطمینان حاصل کنید؛ به این علت که در صورت اشتباه وارد کردن آدرس، توکنها به آدرس نادرست ارسال خواهند شد و بازگردانی آنها غیرممکن است. همچنین، در زمانهای شلوغی شبکه، گس فی ممکن است بالا برود، پس برای انجام تراکنشهای سریعتر و کمهزینهتر، زمان مناسب برای انتقال را انتخاب کنید.
در نهایت، اگر قصد دارید توکنهای زیادی را منتقل کنید، بهتر است ابتدا مقدار کمی را برای آزمایش ارسال کنید تا از درستی انتقال اطمینان حاصل کنید. با رعایت این نکات، میتوانید از شبکه ERC-20 به طور ایمن و موثر استفاده کنید و از مزایای آن بهرهمند شوید.
در مجموع، اگر این نکات را رعایت کنید، میتوانید با خیال راحت از استاندارد ERC-20 برای انجام تراکنشها و تعامل با توکنها در شبکه اتریوم استفاده و از مزایای آن بهرهبرداری کنید.
پرسش و پاسخهای متداول
۱. ERC-20 چه تفاوتی با سایر استانداردهای توکن مثل ERC-721 دارد؟
ERC-20 یک استاندارد برای ساخت توکنهای قابل تعویض (Fungible) روی شبکهی اتریوم است؛ یعنی تمام واحدهای یک توکن ERC-20 ارزش و ویژگی یکسانی دارند. اما استانداردهایی مانند ERC-721 برای ساخت توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) استفاده میشوند که هر واحد آن منحصربهفرد است و ارزش یا ویژگی خاص خود را دارد.
۲. آیا تمام توکنهایی که روی اتریوم ساخته میشوند حتماERC-20 هستند؟
خیر. ERC-20 محبوبترین استاندارد برای ساخت توکن روی اتریوم است، اما استانداردهای دیگری مثل ERC-721 (برای NFTها)، ERC-777 (با قابلیتهای پیشرفتهتر در انتقال توکن)، و ERC-1155 (ترکیبی از توکنهای قابل و غیرقابل تعویض) نیز وجود دارند. انتخاب استاندارد به نوع پروژه و نیازهای آن بستگی دارد.
۳. اگر یک توکن ERC-20 را به آدرس اشتباهی یا به شبکهی اشتباهی ارسال کنیم، چه اتفاقی میافتد؟
اگر توکن ERC-20 را به یک آدرس اشتباه بفرستید که کنترل آن دست شما یا گیرنده نباشد، معمولا امکان بازیابی وجود ندارد و دارایی شما از بین میرود. همچنین اگر به جای شبکه اتریوم، به شبکهای دیگر مثل ترون (TRC-20) ارسال کنید، توکنها ممکن است گم شده یا نیاز به عملیات پیچیده برای بازیابی داشته باشند. همیشه باید آدرس و شبکه مقصد را با دقت چک کنید.