ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که همه چیز با سرعت بسیار زیادی در حال تغییر و تحول است و حوزه‌های مختلف پیوندهای جدیدی پیدا می‌کنند. موضوعی که در اینجا می‌خواهیم از آن صحبت کنیم پیوند میان شبکه‌های اجتماعی و امور مالی است که مفهوم سوشال فای (SocialFI) را به وجود آورده است.
این مفهوم نوآورانه که مخفف social finance است انقلابی به پا کرده و نحوه‌ی تعامل ما با بسترهای اجتماعی و فرصت‌های مالی را به‌طورکلی تغییر داده است. این روش، این فرصت را در اختیار افراد می‌گذارد که با دنیای بیرون و همسالان خود ارتباط برقرار کنند و از سوی دیگر به راههای جدید کسب درآمد هم دست پیدا کنند.
در این مقاله درباره‌ی سوشال فای، امکانات و قابلیت‌های آن و البته سدهایی که در مسیرش قرار دارد صحبت می‌کنیم.
آنچه قرار است بخوانید
سوشال فای (SocialFi) چیست؟
سوشال فای یک فرایند نوظهور است که شبکه‌های اجتماعی را در کنار امور مالی غیرمتمرکز قرار می‌دهد.پلتفرم‌های سوشال فای رویکردهای غیرمتمرکزی را برای ایجاد، مدیریت و مالکیت پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی و همچنین محتوای تولید شده از سوی شرکت‌کنندگان ارائه می‌کند.
در قلب این فرایند برنامه‌های کاربردی برای تولیدکنندگان محتوا، افراد تأثیرگذار و همچنین شرکت‌کنندگانی وجود دارد که می‌خواهند کنترل بهتری بر داده‌های خود و آزادی بیان داشته باشند و همچنین بتوانند از فالوورهای شبکه‌های اجتماعی و تعاملی که با آن‌ها دارند برای کسب درآمد استفاده کنند. کسب درآمد در این روش معمولاً به‌صورت ارزهای دیجیتال اتفاق می‌افتد و مدیریت هویت و مالکیت دیجیتال هم از طریق توکن‌های غیرقابل‌تعویض یا همان NFTها ممکن شده است.
این نوع پلتفرم‌ها در حقیقت سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) هستند و برای جلوگیری از سانسور و چیزهایی شبیه به این کاربرد دارند. باتوجه‌به اینکه در طی سال‌های گذشته فناوری بلاکچین به‌شدت پیشرفت کرده است زیرساخت سوشال فای می‌تواند نیازهای مربوط به تعامل در شبکه‌های اجتماعی را برطرف کند.
امکانات و قابلیت‌های سوشال فای
سوشال فای در حقیقت شکل جدیدی از امور مالی است که قدرت شبکه‌های اجتماعی را با شفافیت و امنیت بلاکچین ترکیب می‌کند و به کاربران این امکان را می‌دهد تا از ارتباطات اجتماعی و شهرت خود برای دسترسی به فرصت‌های مالی استفاده کنند. در ادامه به تعدادی از قابلیت‌های سوشال فای اشاره می‌کنیم:
غیر متمرکز بودن سوشال فای
شبکه‌های اجتماعی سنتی از سوی نهادهای متمرکز و سهام‌داران آن‌ها کنترل می‌شوند و در نتیجه امکان سانسور و جهت‌دهی به افکار در آن‌ها زیاد است. همچنین این کسب‌وکارها به طور معمول داده‌هایشان را روی یک سرور ذخیره می‌کنند که چندان امن نیست. با سوشال فای داده‌ها در سراسر گره‌های بلاکچین پراکنده می‌شوند و در نتیجه امکان ازدست‌رفتن اطلاعات کاهش پیدا می‌کند.
مهم‌ترین ایرادی که می‌توان به شبکه‌های اجتماعی سنتی گرفت این است که نهادهای کنترل‌کننده این شبکه‌ها همه چیز، از میزان تعامل و داده‌های تولید شده تا درآمد و… را کنترل می‌کنند و در نتیجه مشتریان اصلی آن‌ها تبلیغ‌کنندگان هستند نه کاربران. با وجود رسانه‌های اجتماعی غیرمتمرکز کنترل همه چیز به دست کسانی می‌افتد که در حقیقت در حال استفاده از پلتفرم هستند.
توکن‌های اجتماعی
مفهوم توکن‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین ابزارهای کسب درآمد در سوشال فای هستند. این توکن‌ها شکلی از ابزارهای درون‌برنامه‌ای هستند که به‌صورت منحصربه‌فرد تولید می‌شوند و به پیشبرد اقتصاد درون سوشال فای کمک می‌کنند. کاربران می‌توانند به کمک این ابزار اقتصادهای کوچک خودشان را داشته باشند و خودشان آن‌ها را مدیریت کنند. افراد می‌توانند توکن‌هایشان را بر اساس دستورالعمل‌های شخصی در اختیار طرفداران و دنبال‌کنندگانشان قرار دهند و از آن‌ها استفاده کنند.
کاربرد توکن های اجتماعی
- داشتن توکن‌های اجتماعی می‌تواند فرصت تعامل برتر با پست‌های کاربر خاص را فراهم کند.
- این توکن‌ها می‌توانند برای رتبه‌بندی اهمیت پیام‌های دایرکت به کار بروند تا فرستندگان از بیشترین امتیاز تا کمترین امتیاز رتبه‌بندی شوند.
- توکن‌های اجتماعی می‌توانند به‌عنوان راهی برای تأمین پروژه‌های مالی آینده به کار روند یا امکان دسترسی ممتاز به محتوای خاصی را فراهم کنند.
- این توکن‌ها می‌توانند به‌عنوان راه‌حلی برای پاداش‌دادن به کاربر برای ایجاد محتوا یا لایک و به‌اشتراک‌گذاری آن استفاده شوند.
کسب در آمد از طریق سوشال فای
توکن‌های اجتماعی به کاربرانی که مالک آن‌ها هستند اجازه می‌دهد بدون واسطه از درآمدزایی لذت ببرند و این چیزی است که در پلتفرم‌های WEB2 ممکن نیست. با سوشال فای سازندگان می‌توانند به کمک توکن‌ها هزینه‌ی محتوای خلاقانه‌ی خود را دریافت کنند و به‌این‌ترتیب گسترش کارشان هم راحت‌تر خواهد شد.
همچنین کاربران می‌توانند به این وسیله به هم پاداش دهند تا انگیزه‌های تولیدکنندگان محتوا برای تولید محتوای بهتر افزایش پیدا کند. وجود توکن‌ها همچنین جلوی اسپم‌ها را می‌گیرد و کمک می‌کند تعاملات واقعی‌تر شوند و در نتیجه آزادی عمل افراد را هم افزایش می‌دهد.
یکی دیگر از مزایای این مدل امکانات مالی بیشتر برای کاربران است. برای مثال یک هنرمند می‌تواند متعهد شود درآمد آلبوم بعدی خود را با دارندگان توکنش به اشتراک بگذارد.
اثبات مالکیت و هویت از طریق NFT در سوشال فای
یکی دیگر از مزایای سوشال فای که برای هنرمندان و تولیدکنندگان محتوا بسیار مهم است توانایی اثبات مالکیت دیجیتال است. به طورکلی در شبکه‌های اجتماعی عدم امکان اثبات مالکیت و کنترل، عوارضی را ایجاد می‌کند و مسیرهایی را برای دزدی و سرقت ادبی دیجیتال باز می‌گذارد.
سوشال فای می‌تواند از طریق بلاکچین تایید کند که مالکیت واقعی اثر برای کیست یا هویت دیجیتال چه کسی واقعی است. کلید این کار در NFT است.
به طورکلی کاربران می‌توانند پست‌های خود را به NFT تبدیل کنند و مدرک واقعی برای مالکیت محتوای خود داشته باشند. همچنین به این طریق می‌توانند محتوای خود را بفروشند یا اجاره دهند.
کنترل از طریق سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز
سوشال فای می‌تواند از حاکمیت غیرمتمرکز برای اعطای قدرت به کاربران در فرایندهای تصمیم‌گیری کلیدی استفاده کند. یکی از اتفاق‌هایی که در پلتفرم‌های سوشال فای می‌افتد این است که سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز باعث می‌شوند هیچ‌کس نتواند کنترل کامل پلتفرم را به دست بگیرد.
جلوگیری از سانسور و کنترل
یکی از مهم‌ترین چیزهایی که در دنیای امروز وجود دارد دسترسی آزاد به اطلاعات درست است و هیچ‌کس نمی‌خواهد در معرض سانسور قرار بگیرد یا جهت‌دهی‌های خاص ذهنش را کنترل کنند. سوشال فای این قابلیت را دارد که در مقابل سانسور مقاومت کند.
در حقیقت این پلتفرم‌ها می‌توانند حافظ جدی آزادی بیان باشد و کاربران و تولیدکنندگان محتوا به کمک آن‌ها لازم نیست نگران فیلتر شدن یا حذف‌شدن پیام‌ها و محتوای خود باشند.
سوشال فای (SocialFi) چگونه کار می‌کند؟
یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که درباره‌ی سوشال فای وجود دارد نحوه‌ی عملکرد آن است. به طور ساده می‌توان گفت این روش به کاربران اجازه می‌دهد در شبکه اجتماعی تعاملات لازم را برقرار کند و در نتیجه پول در بیاورند.
برای مثال شما می‌توانید از طریق ساخت NFT یا خریدوفروش آن و کارهایی مانند تبلیغات و برگزاری لایوهایی با موضوعات مختلف پول در بیاورید.
محتوایی که در این پلتفرم‌ها قرار می‌گیرد به‌هیچ‌وجه سانسور نمی‌شود و قابلیت جهت‌دهی از هیچ سمت خاصی را ندارد؛ چون به‌طورکلی غیرمتمرکز است.
مزایای سوشال فای
حفظ حریم شخصی: یکی از مهم‌ترین مزایای سوشال فای این است که در این روش اطلاعات شما به‌صورت غیرمتمرکز ذخیره شده است و بنابراین امکان لو رفتن اطلاعات و دزدی اطلاعات و… وجود ندارد.
حفاظت از آزادی بیان: یکی دیگر از مهم‌ترین چیزهایی که سوشال فای در اختیار افراد قرار می‌دهد این است که در این روش شما لازم نیست نگران هیچ ناظر بیرونی‌ای باشید و به‌راحتی می‌توانید افکار خود را منتشر کنید بدون اینکه نگران باشید. البته هوش مصنوعی برای کنترل محتوای مخرب وجود دارد.
حفظ حقوق مالکیت اثر: این مورد برای صاحبان اثر بسیار مهم است؛ زیرا به این صورت شما می‌توانید یک ردپای دیجیتالی روی اثرتان داشته باشید که کمک خواهد کرد به‌راحتی محتوای خود را در کنترل داشته باشید و آن را در اختیار هرکسی که صلاح می‌دانید قرار دهید و از درآمد آن استفاده کنید.
نحوه کسب درآمد از سوشال فای
برای پول درآوردن از سوشال فای و web3 راههای مختلفی وجود دارد، کسب درآمد در این حوزه کار چندان سختی نیست و پروژه‌های مختلف web3 و NFT می‌توانند گزینه‌ی خوبی باشند. روش‌های متنوعی تحت عنوان create2earn، build2earn و interact2earn وجود دارند که زیرمجموعه سوشال فای قرار می‌گیرند و در آن‌ها می‌توانید با انجام وظایف متنوع پاداش دریافت کنید.
چیزهایی مانند تعامل با سایر کاربران، ایجاد و به‌اشتراک‌گذاری محتوای جدید و… کارهایی هستند که می‌توانید انجام دهید. از سوی دیگر امکان پاداش گرفتن NFT در این سرویس‌ها وجود دارد و می‌توانید این NFTها را با ارز دیجیتال مبادله کنید. شاید جالب باشید بخش‌هایی مانند staking و farming هم در بعضی از برنامه‌های سوشال فای وجود دارد که به کمک آن‌ها هم می‌توانید سرمایه خود را به گردش درآورید.
موانع و چالش‌های بر سر راه سوشال فای چیست؟
سوشال فای هم مانند هر فناوری دیگری با چالش‌هایی روبه‌رو است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
مدیریت تعداد کاربران: هرچند سوشال فای توانایی بررسی تراکنش‌های زیادی را دارد و به رکوردی مانند ۸۰ پست در ثانیه برای پایگاهی با ۴ میلیون کاربر رسیده است؛ اما واقعیت این است که شبکه‌های اجتماعی‌ای که این روزها وجود دارند در هر ثانیه چند هزار پست را مدیریت می‌کنند و باید دید آیا بلاکچین می‌تواند میزبان تعداد بالای کاربران هم باشد؟
مقیاس‌پذیری: یکی دیگر از مشکلاتی که سوشال فای با آن روبه‌رو است موضوع مقیاس‌پذیری است، زیرا به توان عملیاتی بیشتری برای تعامل در سوشال فای نیاز است.
جمع‌بندی
بدون شک سوشال فای پتانسیل زیادی برای ایجاد تغییر در شبکه‌های اجتماعی از طریق مدل‌های اقتصادی دارد و شفافیت و امنیت مالی که می‌تواند فراهم کند با استقبال زیاد کاربران روبه‌روشده است. در سال‌های آینده می‌توانیم انتظار رونق سوشال فای را داشته باشیم و منتظر نوآوری‌های زیادی باشیم.
