ارز دیجیتال XPR چیست؟ همه چیز در مورد ارز پروتون

تصور کنید برای استفاده از اینترنت، مجبور بودید به جای آدرس‌های ساده مانند google.com، رشته‌ای طولانی از اعداد و حروف مانند 142.250.180.78 را حفظ و تایپ کنید. آیا اینترنت به این اندازه فراگیر می‌شد؟ قطعاً خیر. دنیای ارزهای دیجیتال نیز برای سال‌ها با مشکلی مشابه روبرو بوده است: آدرس‌های پیچیده کیف پول و کارمزدهای گیج‌کننده‌ای که کاربران جدید را می‌ترساند. اما چه می‌شود اگر بتوانید ارز دیجیتال را به سادگی ارسال یک پیام در شبکه‌های اجتماعی، با استفاده از یک نام کاربری ساده مانند username@، و بدون پرداخت مستقیم کارمزد تراکنش، جابجا کنید؟

این چشم‌انداز انقلابی، دقیقاً همان چیزی است که پروژه پروتون (Proton Chain) و ارز دیجیتال بومی آن، XPR، به دنبال تحقق آن هستند. پروتون با هدف از بین بردن موانع اصلی پذیرش انبوه کریپتو، یعنی پیچیدگی و هزینه، پا به میدان گذاشته است. این پروژه نه یک ارز دیجیتال معمولی، بلکه یک اکوسیستم کامل برای پرداخت‌ها و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز بوده که تجربه کاربری را در اولویت مطلق خود قرار داده است.

در این راهنمای جامع، ما به کالبدشکافی عمیق این پروژه نوآورانه می‌پردازیم. به زبانی ساده توضیح می‌دهیم که ارز XPR چیست، چه تفاوتی با رقبای خود دارد، چگونه کار می‌کند و چگونه می‌توانید با آگاهی کامل، آن را از طریق صرافی آبان تتر به سبد دارایی‌های خود اضافه کنید.

ارز دیجیتال XPR چیست؟

XPR، که اغلب با XRP (ارز دیجیتال ریپل) اشتباه گرفته می‌شود، در واقع ارز دیجیتال بومی بلاکچین پروتون (Proton Chain) است. پروتون یک بلاکچین عمومی و پلتفرم قرارداد هوشمند بوده که به طور ویژه برای ارائه یک تجربه کاربری بی‌نظیر در پرداخت‌ها و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) طراحی شده است.

تفاوت کلیدی با سایر ارزها: برخلاف اکثر ارزهای دیجیتال که کاربران را با آدرس‌های طولانی و غیرقابل حفظ (مانند 0x…) و کارمزدهای متغیر (Gas Fees) درگیر می‌کنند، پروتون دو نوآوری بزرگ را معرفی کرده است:

1. هویت قابل خواندن: هر کاربر در شبکه پروتون می‌تواند یک نام کاربری منحصربه‌فرد و قابل خواندن (مانند yourname@) برای خود انتخاب کند. این نام کاربری به تمام آدرس‌های شما در شبکه‌های مختلف متصل می‌شود و ارسال و دریافت ارز را به سادگی وارد کردن یک آیدی شبکه‌های اجتماعی می‌کند.
2. حذف کارمزد برای کاربران: در شبکه پروتون، کاربران نهایی برای انجام تراکنش‌ها هیچ کارمزدی (Gas Fee) پرداخت نمی‌کنند. این هزینه توسط توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها و از طریق یک مدل منابع نوآورانه پوشش داده می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: آشنایی با ۵ ارز دیجیتال جدید آینده‌دار با قابلیت رشد انفجاری

تاریخچه و پیدایش XPR

شبکه پروتون توسط شرکت Metallicus و تیمی به رهبری مارشال هینر (Marshall Hayner) و گلن مارین (Glenn Mariën) توسعه داده شد. چشم‌انداز آن‌ها از ابتدا مشخص بود: ساختن یک بلاکچین که بتواند پلی بین دنیای مالی سنتی و اقتصاد غیرمتمرکز ایجاد کند، اما این کار را با تمرکز بر روی کاربری آسان برای مردم عادی انجام دهد.

آن‌ها معتقد بودند که پذیرش انبوه کریپتو تنها زمانی رخ می‌دهد که استفاده از آن به سادگی استفاده از اپلیکیشن‌های پرداخت محبوبی مانند Venmo یا PayPal باشد. پروتون با همین هدف و با بهره‌گیری از یک چارچوب فنی قوی، در سال 2020 راه‌اندازی شد تا مشکلات مقیاس‌پذیری، هزینه و تجربه کاربری را که گریبان‌گیر بلاکچین‌های نسل اول و دوم بود، حل کند.

XPR چگونه کار می کند؟

فناوری پشت پروتون: سرعت و کارایی با DPoS پروتون روی یک مکانیزم اجماع به نام اثبات سهام وکالتی (Delegated Proof-of-Stake – DPoS) کار می‌کند. در این مدل، به جای اینکه هزاران نفر با هم رقابت کنند، دارندگان توکن XPR به تعداد محدودی از «تولیدکنندگان بلاک» (Block Producers) رای می‌دهند تا مسئولیت تایید تراکنش‌ها و ساختن بلاک‌های جدید را بر عهده بگیرند. این ساختار چندین مزیت کلیدی دارد:

• سرعت بسیار بالا: شبکه پروتون قادر به پردازش هزاران تراکنش در ثانیه با تأیید تقریباً آنی است.
• مصرف انرژی ناچیز: این مدل بسیار بهینه‌تر از ماینینگ است و یک شبکه سبز محسوب می‌شود.

مدل نوآورانه حذف کارمزد برای کاربران: جادوی اصلی پروتون در نحوه مدیریت منابع شبکه است. به جای اینکه کاربران برای هر تراکنش کارمزد پرداخت کنند، توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها با استیک کردن (Stake) توکن XPR، منابع محاسباتی لازم (مانند CPU و RAM) را برای کاربران اپلیکیشن خود «رزرو» می‌کنند.

• مثال ساده: این مدل دقیقاً مانند یک وب‌سایت است. صاحب وب‌سایت هزینه هاستینگ را پرداخت می‌کند تا بازدیدکنندگان بتوانند به صورت رایگان از محتوای سایت استفاده کنند. در پروتون نیز، توسعه‌دهنده هزینه زیرساخت را می‌پردازد تا کاربران تجربه‌ای روان و بدون هزینه داشته باشند.

مزایای ارز دیجیتال XPR

• تجربه کاربری بی‌نظیر: با نام‌های کاربری ساده و بدون نیاز به پرداخت کارمزد گس، پروتون استفاده از کریپتو را به سادگی کار با یک اپلیکیشن مدرن می‌کند. این بزرگترین مزیت رقابتی آن است.
• سرعت و هزینه: تراکنش‌ها در چند ثانیه و با هزینه‌ای نزدیک به صفر برای شبکه انجام می‌شوند که آن را برای پرداخت‌های خرد و اپلیکیشن‌های پرتراکنش ایده‌آل می‌سازد.
• لایه هویت داخلی: پروتون دارای یک سیستم احراز هویت داخلی و اختیاری است که به اپلیکیشن‌ها اجازه می‌دهد تا با قوانین مالی (KYC/AML) سازگار باشند، بدون اینکه حریم خصوصی کاربران را به خطر بیندازند.
• تعامل‌پذیری (Interoperability): پروتون از طریق پل‌های خود (Proton Bridge) به سایر بلاکچین‌های بزرگ مانند اتریوم، بیت کوین و زنجیره هوشمند بایننس متصل است. این پروتکل به کاربران اجازه می‌دهد دارایی‌ها را به راحتی بین شبکه‌ها جابجا کنند.

معایب و چالش‌های XPR

• رقابت شدید: پروتون در حال رقابت با غول‌های لایه اول مانند اتریوم، سولانا و تون کوین است که هر کدام اکوسیستم‌ها و جوامع بسیار بزرگتری دارند.
• اکوسیستم در حال توسعه: اگرچه اکوسیستم پروتون در حال رشد است، اما هنوز از نظر تعداد اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) و توسعه‌دهندگان، با شبکه‌های بزرگتر فاصله دارد.
• شناخته‌شده نبودن: با وجود فناوری قدرتمند، پروتون هنوز به اندازه رقبای خود در میان کاربران و سرمایه‌گذاران شناخته‌شده نیست و نیاز به بازاریابی بیشتری دارد.

پیشنهاد مطالعه: آلت سیزن چیست؟ چه زمانی باید وارد بازار آلت‌کوین‌ها شویم؟

کاربردهای XPR در دنیای واقعی

چشم‌انداز کاربردی XPR و شبکه پروتون بسیار گسترده است:

• پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای: بهترین گزینه برای بازی‌های بلاکچینی و اپلیکیشن‌های اجتماعی که در آن‌ها کاربران نیاز به انجام تراکنش‌های سریع و پرتعداد بدون پرداخت کارمزد دارند.
• بازارهای NFT: هنرمندان و خریداران می‌توانند NFTها را بدون نگرانی از هزینه‌های بالای گس در شبکه‌هایی مانند اتریوم، مینت (ضرب) و معامله کنند.
• درگاه پرداخت برای کسب‌وکارها: شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از پروتون، یک سیستم پرداخت کریپتویی سریع، ارزان و کاربرپسند را برای مشتریان خود فراهم کنند.

نحوه خرید، فروش و نگهداری XPR در صرافی آبان تتر

پس از آشنایی با این پروژه، می‌توانید به راحتی آن را از طریق صرافی آبان تتر به سبد خود اضافه کنید.

• نحوه خرید: فرآیند خرید XPR در آبان تتر بسیار ساده است. پس از ثبت‌نام و واریز تومان، کافیست به صفحه معاملاتی XPR/IRT مراجعه کرده و با استفاده از گزینه‌های «خرید با قیمت بازار» یا «سفارش بازار خودکار»، معامله خود را انجام دهید.
• نحوه فروش: فرآیند فروش XPR نیز به همان سادگی و در پنل معاملاتی از طریق تب «فروش» انجام می‌شود.
• نگهداری: پس از خرید، XPR شما در کیف پول امن و اختصاصی شما در صرافی آبان تتر نگهداری می‌شود. می‌توانید هر زمان که بخواهید آن را معامله کرده یا به کیف پول شخصی خود منتقل کنید.

کیف پول‌های مناسب برای ذخیره XPR

برای کنترل کامل بر دارایی‌های XPR خود، می‌توانید از کیف پول‌های غیرحضانتی استفاده کنید:

• کیف پول رسمی پروتون (Proton Wallet): این کیف پول رسمی پروژه است که بهترین و کامل‌ترین تجربه کاربری را برای تعامل با اکوسیستم پروتون، از جمله استیکینگ و اتصال به dAppها، فراهم می‌کند.
• سایر کیف پول‌ها: برخی کیف پول‌های چند-ارزی معتبر نیز ممکن است از شبکه پروتون پشتیبانی کنند.
• کیف پول‌های سخت‌افزاری: برای بالاترین سطح امنیت، همواره استفاده از کیف پول‌های سخت‌افزاری مانند Ledger که با شبکه پروتون سازگار هستند، بهترین گزینه است.

امنیت XPR: از پروتکل تا کاربر

امنیت در اکوسیستم پروتون، مانند یک ساختمان چندلایه به نظر می‌رسد. لایه اول، امنیت خود شبکه بلاکچین بوده و لایه‌های بعدی، اقداماتی است که شما به عنوان کاربر برای حفاظت از دارایی‌های خود انجام می‌دهید.

امنیت شبکه: چگونه پروتون از خود محافظت می‌کند؟

امنیت شبکه پروتون از مکانیزم اجماع اثبات سهام وکالتی (DPoS) آن نشأت می‌گیرد که یک مدل امن و بسیار کارآمد است. در این مدل، امنیت توسط چند عامل کلیدی تضمین می‌شود:

• انگیزه‌های اقتصادی قوی: تنها تعداد محدودی از «تولیدکنندگان بلاک» که توسط جامعه دارندگان توکن XPR انتخاب شده‌اند، می‌توانند تراکنش‌ها را تأیید کنند. این نهادها برای مشارکت، سرمایه و اعتبار زیادی را در شبکه به عنوان وثیقه (Stake) قرار داده‌اند. اگر هر یک از آنها تلاش کند تا تقلب کند یا تراکنش مخربی را تایید کند، نه تنها توسط سایرین شناسایی و از شبکه اخراج می‌شود، بلکه وثیقه خود را نیز از دست می‌دهد. این انگیزه اقتصادی قوی، آنها را تشویق می‌کند تا همواره صادقانه و در جهت سلامت شبکه عمل کنند.
• حاکمیت غیرمتمرکز: علاوه بر این، هرگونه تغییر در قوانین اصلی پروتکل پروتون باید به رای گذاشته و توسط دارندگان توکن XPR تأیید شود. این حاکمیت غیرمتمرکز، از تغییرات مخرب و یک‌جانبه در شبکه جلوگیری کرده و قدرت نهایی را در دستان جامعه آن نگه می‌دارد.

پیشنهاد مطالعه: معرفی امن‌ترین کیف پول‌های ارز دیجیتال برای ایرانی‌ها

امنیت کاربر: شما مهم‌ترین لایه امنیتی هستید

امنیت دارایی شما در نهایت به خودتان بستگی دارد. در ادامه چند راه‌حل عملی و بسیار مهم برای به حداکثر رساندن امنیت شما ارائه می‌شود:

• در صرافی (مانند آبان تتر):
  • فعال‌سازی ورود دو مرحله‌ای (2FA): این یک اقدام بسیار حیاتی است. استفاده از یک اپلیکیشن احراز هویت مانند Google Authenticator به جای پیامک، امنیت حساب شما را به شدت افزایش می‌دهد.
  • استفاده از لیست سفید برداشت: در پنل کاربری آبان تتر، شما می‌توانید آدرس‌های کیف پول شخصی و معتبر خود را در «لیست سفید» ثبت کنید. با فعال‌سازی این قابلیت، برداشت وجه تنها به این آدرس‌های از پیش تایید شده امکان‌پذیر خواهد بود. این کار، حتی اگر کسی به حساب شما نفوذ کند، جلوی سرقت دارایی‌هایتان را می‌گیرد.
• در کیف پول شخصی (مانند Proton Wallet):
  • محافظت فیزیکی از عبارت بازیابی: عبارت بازیابی (Recovery Phrase) شما، شاه‌کلید تمام دارایی‌هایتان است. آن را روی کاغذ نوشته و در یک مکان امن فیزیکی (نه روی کامپیوتر یا موبایل) نگهداری کنید. برای امنیت بیشتر، از صفحات فلزی ضدآب و ضدآتش برای حک کردن و ذخیره آن استفاده کنید.
  • مراقب امضاهای قرارداد هوشمند باشید: هنگام اتصال کیف پول خود به اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps) جدید، همیشه به مجوزهایی که درخواست می‌کنند دقت کنید. هرگز به یک پلتفرم ناشناس، اجازه دسترسی نامحدود به تمام دارایی‌های خود را ندهید. این کار مانند دادن یک چک سفید امضا به یک غریبه است.

آیا XPR گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری است؟

این سوال یک پاسخ چندوجهی دارد.

• دیدگاه صعودی (خوش‌بینانه): طرفداران پروتون معتقدند که تجربه کاربری، پاشنه آشیل دنیای کریپتو است. پروژه‌ای که بتواند این مشکل را حل کند، برنده نهایی بازی پذیرش انبوه خواهد بود. آن‌ها معتقدند با رشد اکوسیستم و شناخته‌تر شدن پروتون، ارزش XPR می‌تواند به طور قابل توجهی افزایش یابد.
• دیدگاه نزولی (بدبینانه): منتقدان به رقابت بسیار شدید در بازار لایه اول‌ها اشاره می‌کنند. آن‌ها معتقدند که با وجود فناوری خوب، پروتون برای جذب کاربران و توسعه‌دهندگان از غول‌هایی مانند اتریوم و سولانا کار بسیار سختی در پیش دارد.

بنابراین، سرمایه‌گذاری در XPR، سرمایه‌گذاری روی «تجربه کاربری» به عنوان مهم‌ترین عامل پذیرش انبوه است. این نیازمند دیدی بلندمدت و باور به چشم‌انداز پروژه خواهد بود.