فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) به عنوان یک نوآوری پیشگامانه ظهور کرده است که نحوه ثبت و تایید معاملات در صنایع مختلف را متحول می کند. با استفاده از شبکه‌های غیرمتمرکز رایانه‌ها برای ذخیره و به‌روزرسانی ایمن داده‌های تراکنش، DLT جایگزینی شفاف، مقاوم در برابر دستکاری و کارآمد برای سیستم‌های متمرکز سنتی ارائه می‌کنددر این مقاله. ، ما ویژگی‌های کلیدی، مزایا و کاربردهای فناوری دفتر کل توزیع‌شده را بررسی می‌کنیم و تأثیر آن را بر نحوه تراکنش و تعامل در عصر دیجیتال را مشخص می‌کنیم.
آنچه قرار است بخوانید
دفتر کل توزیع شده (DLT) چیست؟
DLT یا (Distributed Ledger Technology) نوعی پایگاه داده است که در چندین سایت، مؤسسه یا مناطق جغرافیایی پخش شده است. در زمینه ارزهای دیجیتال، از DLT برای ثبت و ذخیره تراکنش ها به شیوه ای ایمن و غیرمتمرکز استفاده می شود. این بدان معنی است که به جای داشتن یک مرجع مرکزی که دفتر کل را کنترل می کند، دفتر بین چندین گره در یک شبکه توزیع می شود.
یکی از معروف ترین نمونه های DLT در ارزهای دیجیتال، فناوری بلاک چین است. در یک زنجیره بلوکی، تراکنش‌ها به بلوک‌هایی دسته‌بندی می‌شوند که سپس در یک زنجیره به هم مرتبط می‌شوند. هر بلوک حاوی یک هش رمزنگاری از بلوک قبلی است که دستکاری در داده ها را دشوار می کند. این ماهیت غیرمتمرکز و شفاف DLT به تضمین امنیت و یکپارچگی تراکنش‌های ارزهای دیجیتال کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: بلاک چین چیست؟ و چه کاربردی دارد؟
ویژگی دفتر کل توزیع شده چیست؟ (مزایای DLT)
1. عدم تمرکز:
DLT بر روی یک شبکه غیرمتمرکز از گره ها عمل می کند، به این معنی که هیچ مرجع مرکزی برای کنترل دفتر کل وجود ندارد. این عدم تمرکز به افزایش شفافیت، امنیت و انعطاف‌پذیری کمک می‌کند.
2. رکورد غیرقابل تغییر:
هنگامی که داده ها در یک DLT ثبت می شوند، تغییر یا حذف آن بسیار دشوار است. این تغییر ناپذیری یکپارچگی دفتر را تضمین می کند و به جلوگیری از تقلب یا تغییرات غیرمجاز کمک می کند.
3. شفافیت:
دفتر کل توزیع شده یک رکورد شفاف از تراکنش ها را فراهم می کند که برای همه شرکت کنندگان در شبکه قابل مشاهده است. این شفافیت به ایجاد اعتماد در میان کاربران کمک می کند و خطر دستکاری یا تقلب را کاهش می دهد.
4. امنیت:
دفتر کل توزیع شده از تکنیک های رمزنگاری برای ایمن سازی تراکنش ها و داده ها استفاده می کند که آن را در برابر هک یا حملات سایبری بسیار مقاوم می کند. ماهیت توزیع شده دفتر کل نیز با حذف نقاط تکی شکست (single point of failure)، یک لایه امنیتی اضافی اضافه می کند.
5. کارایی:
DLT می تواند فرآیندها را با خودکارسازی تایید و اعتبار سنجی تراکنش ها ساده کند و نیاز به واسطه ها و کاغذبازی را کاهش دهد. این می تواند منجر به تراکنش های سریع تر و مقرون به صرفه تر شود.
6. قابلیت ردیابی:
دفتر کل توزیع شده کاربران را قادر می سازد تا تاریخچه تراکنش ها را از ابتدا تا اتمام پیگیری کنند. این قابلیت ردیابی می تواند به ویژه در صنایعی مانند مدیریت زنجیره تامین مفید باشد، جایی که ردیابی جابجایی کالا بسیار مهم است.
به طور کلی، دفتر کل توزیع شده طیف وسیعی از ویژگی‌ها را ارائه می‌کند که آن را به یک راه‌حل جذاب برای کاربردهای مختلف، از جمله ارزهای دیجیتال، مدیریت زنجیره تامین، تأیید هویت و موارد دیگر تبدیل می‌کند.
نحوه عملکرد و کاربرد DLT چیست؟
فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) با حفظ یک پایگاه داده مشترک و همگام‌سازی شده بین چندین شرکت‌کننده در شبکه، به نام گره‌ها، کار می‌کند:
1. شبکه غیرمتمرکز: در سیستم دفتر کل توزیع شده، هیچ مرجع مرکزی یا واسطه ای وجود ندارد که دفتر کل را کنترل کند. در عوض، همه شرکت‌کنندگان در شبکه یک کپی از دفتر دارند و با هم برای اعتبارسنجی و ثبت تراکنش‌ها کار می‌کنند.
2. مکانیزم اجماع: برای اطمینان از یکپارچگی دفتر کل، DLT از مکانیزم اجماع استفاده می کند که به گره ها نیاز دارد تا در مورد اعتبار تراکنش ها قبل از اضافه شدن به دفتر کل توافق کنند. مکانیزم‌های اجماع مشترک شامل اثبات کار (PoW)، اثبات سهام (PoS) و اثبات سهام واگذار شده (DPoS) است.
3. اعتبار سنجی تراکنش: هنگامی که یک شرکت کننده تراکنش را آغاز می کند، آن را به تمام گره های شبکه پخش می کند. سپس گره ها تراکنش را بر اساس قوانین از پیش تعریف شده و الگوریتم های رمزنگاری تایید می کنند.
4. ایجاد بلوک: تراکنش های تایید شده با هم در بلوک ها گروه بندی می شوند. هر بلوک حاوی لیستی از تراکنش ها، یک مهر زمانی و یک مرجع به بلوک قبلی است که زنجیره ای از بلوک ها را تشکیل می دهد که به زنجیره بلوک معروف است.
5. انتشار بلوک: هنگامی که یک بلوک ایجاد می شود، برای تایید به تمام گره های شبکه منتشر می شود. گره ها به طور مستقل تراکنش های موجود در بلوک را قبل از افزودن آن به کپی دفتر خود تایید می کنند.
6. تغییرناپذیری: هنگامی که یک بلوک به زنجیره بلوکی اضافه می‌شود، غیرقابل تغییر در نظر گرفته می‌شود، به این معنی که نمی‌توان آن را بدون اجماع اکثر گره‌های شبکه تغییر داد یا حذف کرد. این یکپارچگی و امنیت دفتر کل را تضمین می کند.
7. رمزگذاری داده ها: دفتر کل توزیع شده از تکنیک های رمزنگاری برای ایمن سازی تراکنش ها و داده های ذخیره شده در دفتر کل استفاده می کند. این رمزگذاری به محافظت از اطلاعات حساس کمک می کند و تضمین می کند که فقط شرکت کنندگان مجاز می توانند به دفتر کل دسترسی داشته باشند و با آن تعامل داشته باشند.
تغییرناپذیر (Immutable) در dlt چیست؟
در زمینه فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT)، تغییرناپذیری به ویژگی داده ها یا تراکنش هایی اطلاق می شود که به دفتر کل اضافه شده اند و نمی توان بدون اجماع گسترده بین شرکت کنندگان شبکه آن ها را تغییر داد، دستکاری یا حذف کرد. هنگامی که یک تراکنش تایید شد و به یک بلوک در بلاک چین اضافه شد، تغییر ناپذیر می شود، به این معنی که به طور دائم ثبت می شود و نمی توان آن را تغییر داد.
تغییرناپذیری داده ها در دفتر کل توزیع شده از طریق تکنیک های رمزنگاری، مکانیزم های اجماع و ماهیت غیرمتمرکز شبکه به دست می آید.قبل از اینکه بتوان بلوکی از تراکنش ها را به بلاک چین اضافه کرد، شرکت کنندگان شبکه باید در مورد اعتبار تراکنش ها به اجماع برسند. این تضمین می کند که فقط تراکنش های قانونی ثبت می شوند و از تغییرات غیرمجاز در دفتر جلوگیری می شود.
هر بلوک در بلاک چین حاوی یک هش رمزنگاری از بلوک قبلی است که زنجیره ای از بلوک ها را ایجاد می کند که به هم مرتبط هستند. هر تلاشی برای تغییر یک بلوک مستلزم تغییر تمام بلوک‌های بعدی است که آن را از نظر محاسباتی غیرممکن و قابل تشخیص می‌کند.
همچنین در یک شبکه غیرمتمرکز، چندین گره کپی هایی از دفتر کل را نگهداری می کنند. اگر یک گره تلاش کند کپی دفتر خود را تغییر دهد، توسط گره های دیگری که نسخه صحیح و تغییرناپذیر دفتر را دارند رد می شود.به طور کلی، تغییر ناپذیری یک ویژگی اساسی دفتر کل توزیع شده است که شفافیت، امنیت و اعتماد را در تراکنش های دیجیتال افزایش می دهد. این موضوع نقش حیاتی در امکان ذخیره سازی و اشتراک گذاری داده های قابل اطمینان و قابل تایید در شبکه های غیرمتمرکز دارد.
کاربردهای دفتر کل توزیع شده
1. مدیریت ارزهای دیجیتال:
شناخته شده ترین کاربرد دفتر کل توزیع شده در ایجاد و مدیریت ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین و اتریوم است. DLT تراکنش های همتا به همتای ایمن و شفاف را بدون نیاز به واسطه امکان پذیر می کند.
2. مدیریت زنجیره تامین:
دفتر کل توزیع شده را می توان برای ردیابی محصولات در سراسر زنجیره تامین، تضمین شفافیت، اصالت و کارایی استفاده کرد. این امر می تواند به کاهش تقلب، بهبود کیفیت محصول و افزایش اعتماد در بین ذینفعان کمک کند.
3. قراردادهای هوشمند:
پلتفرم‌های دفتر کل توزیع شده مانند اتریوم، ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند را امکان‌پذیر می‌سازند، که قراردادهایی خوداجرا با شرایط توافقنامه به‌طور مستقیم در کد نوشته شده‌اند. قراردادهای هوشمند فرآیندها را خودکار می کند و نیاز به واسطه ها را از بین می برد.
4. مدیریت هویت:
دفتر کل توزیع شده می تواند برای مدیریت هویت امن و غیرمتمرکز استفاده شود و افراد را قادر می سازد تا هویت دیجیتال و داده های شخصی خود را کنترل کنند. این می تواند به کاهش سرقت هویت و بهبود حریم خصوصی کمک کند.
5. سیستم های رای گیری:
دفتر کل توزیع شده می تواند برای ایجاد سیستم های رای گیری ایمن و شفاف، تضمین یکپارچگی انتخابات و جلوگیری از تقلب یا دستکاری در آرا استفاده شود.
6. مراقبت های بهداشتی:
از DLT می توان برای ذخیره و به اشتراک گذاری ایمن سوابق پزشکی استفاده کرد و از حریم خصوصی داده های بیمار و قابلیت همکاری بین ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی اطمینان حاصل کرد.
7. املاک و مستغلات:
DLT می تواند معاملات املاک را با ارائه یک سابقه شفاف و تغییرناپذیر از مالکیت، نقل و انتقالات و قراردادها ساده کند.
8. بیمه:
DLT می تواند کارایی فرآیندهای بیمه را با خودکار سازی پردازش خسارت، کاهش کاغذ بازی و افزایش شفافیت در پذیره نویسی و ارزیابی ریسک بهبود بخشد.
10. پرداخت های برون مرزی:
دفتر کل توزیع شده می تواند پرداخت های برون مرزی را با امکان تراکنش های سریع تر، ارزان تر و ایمن تر بدون نیاز به واسطه های سنتی مانند بانک ها تسهیل کند.
اینها تنها چند نمونه از نحوه کاربرد فناوری دفتر کل توزیع شده در صنایع مختلف برای افزایش شفافیت، امنیت، کارایی و اعتماد در فرآیندها و معاملات مختلف است.
انواع دفتر کل توزیع شده (DLT)
انواع مختلفی از فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) وجود دارد که معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند یا در حال توسعه هستند. برخی از انواع اصلی DLT عبارتند از:
1. بلاک چین:
بلاک چین شناخته شده ترین نوع DLT است که توسط ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین و اتریوم رایج شده است. این یک دفتر کل غیرمتمرکز و توزیع شده است که تراکنش ها را در مجموعه ای از بلوک ها که در یک زنجیره به هم مرتبط شده اند، ثبت می کند. هر بلوک حاوی یک هش رمزنگاری از بلوک قبلی است که یکپارچگی و تغییر ناپذیری داده ها را تضمین می کند.
2. گراف غیر چرخشی جهت دار (DAG):
DAG نوع متفاوتی از دفتر کل توزیع شده است که از بلوک یا زنجیره استفاده نمی کند. در عوض، تراکنش ها در یک ساختار نموداری به هم مرتبط می شوند که در آن هر تراکنش دو تراکنش قبلی را تایید می کند. هدف سیستم های مبتنی بر DAG، مانند IOTA و Nano، دستیابی به مقیاس پذیری، کارمزد پایین و پردازش سریع تراکنش است.
3. هولوچین (Holochain):
هولوچین یک چارچوب دفتر کل توزیع شده است که امکان ساخت برنامه های همتا به همتا را بدون نیاز به مکانیزم اجماع جهانی فراهم می کند. هر شرکت کننده زنجیره تراکنش های خود را دارد و می تواند از طریق پروتکل های مشترک با دیگران تعامل داشته باشد. هولوچین بر یکپارچگی داده ها، مقیاس پذیری و طراحی عامل محور تمرکز دارد.
4. هش گراف (Hashgraph):
Hashgraph یک الگوریتم اجماع ثبت شده است که از پروتکل گاسیپ (Gossip) و رای گیری مجازی برای دستیابی به پردازش سریع و ایمن تراکنش استفاده می کند. ادعا می کند که از نظر سرعت، مقیاس پذیری و انصاف نسبت به سیستم های بلاک چین سنتی کارآمدتر است.
5.تنگل (Tangle):
Tangle نوع خاصی از DAG است که توسط ارز دیجیتال آیوتا استفاده می شود. این برای اکوسیستم اینترنت اشیا (IoT) طراحی شده است و هدف آن ارائه تراکنش بدون نیاز به ماینر و انتقال امن داده بین دستگاه های IoT است.
آینده DLT چیست؟
آینده فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) با پیشرفت‌ها و نوآوری‌های در حال انجام که پتانسیل ایجاد تحول در صنایع مختلف و تغییر روش انجام تراکنش‌ها، مدیریت داده‌ها و تعامل با سیستم‌های دیجیتال را دارند، امیدوارکننده است. برخی از روندهای کلیدی و پیشرفت های بالقوه آینده در فضای DLT عبارتند از:
1. قابلیت همکاری: با ادامه پیدایش پلتفرم ها و پروتکل های مختلف دفتر کل توزیع شده، نیاز روزافزونی به استانداردهای قابلیت همکاری وجود دارد که به این سیستم ها اجازه می دهد تا به طور یکپارچه با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و تراکنش کنند. راه‌حل‌های قابلیت همکاری می‌توانند تراکنش‌های زنجیره‌ای متقابل، اشتراک‌گذاری داده‌ها و انتقال دارایی‌ها را بین شبکه‌های مختلف بلاک چین فعال کنند.
2. مقیاس پذیری: مقیاس پذیری همچنان یک چالش مهم برای بسیاری از پلتفرم های DLT است، به خصوص که هدف آنها پشتیبانی از تعداد رو به رشدی از کاربران و تراکنش ها است. پیشرفت‌های آتی در راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری، مانند شاردینگ، پروتکل‌های لایه 2 و مکانیسم‌های اجماع بهبود یافته، می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند و شبکه‌های DLT را قادر سازد تا توان عملیاتی بالاتری را مدیریت کنند.
بیشتر بخوانید: شاردینگ چیست؟ کدام ارزهای دیجیتال از Sharding استفاده می‌کنند؟
3. انطباق با مقررات: وضوح و انطباق مقرراتی همچنان عوامل حیاتی برای پذیرش گسترده دفتر کل توزیع شده در صنایع مختلف است. توسعه‌های آینده ممکن است بر ایجاد چارچوب‌های نظارتی متمرکز شوند که چالش‌های منحصربه‌فرد ناشی از فناوری‌های غیرمتمرکز را در عین حصول اطمینان از حفاظت از حریم خصوصی داده‌ها و امنیت، برطرف کند.
4. ادغام با فناوری های نوظهور: دفتر کل توزیع شده احتمالاً با سایر فناوری های نوظهور مانند هوش مصنوعی (AI) و اینترنت اشیاء (IoT) برای ایجاد راه حل های نوآورانه ای که از نقاط قوت هر فناوری استفاده می کند، ادغام شود. این همگرایی می تواند منجر به موارد استفاده جدید، افزایش قابلیت ها و بهبود کارایی در بخش های مختلف شود.
5. توکن‌سازی دارایی‌ها: توکن‌سازی دارایی‌های دنیای واقعی، مانند املاک، هنر، کالاها و اوراق بهادار، با استفاده از DLT این پتانسیل را دارد که نقدینگی را باز کند، هزینه‌های تراکنش را کاهش دهد و دسترسی به فرصت‌های سرمایه‌گذاری را دموکراتیک کند. توسعه‌های آینده ممکن است بر ایجاد پلتفرم‌های توکن‌سازی قوی و چارچوب‌های نظارتی برای تسهیل توکن‌سازی دارایی متمرکز شوند.
6. پایداری محیطی: مصرف انرژی مرتبط با مکانیسم‌های اجماع اثبات کار مورد استفاده در برخی از پلتفرم‌های دفتر کل توزیع شده، نگرانی‌هایی را در مورد پایداری زیست‌محیطی ایجاد کرده است. پیشرفت‌های آینده ممکن است بر توسعه الگوریتم‌های اجماع انرژی کارآمدتر، مانند اثبات سهام یا اثبات صلاحیت، برای کاهش ردپای کربن شبکه‌های DLT تمرکز کنند.
به طور کلی، آینده دفتر کل توزیع شده احتمالاً با ادامه نوآوری، همکاری و پذیرش در صنایع مختلف مشخص می شود. با رشد و تکامل فناوری، می‌توان انتظار داشت موارد استفاده جدید، مقیاس‌پذیری بهبود یافته، ویژگی‌های حفظ حریم خصوصی بهبود یافته و وضوح نظارتی افزایش یافته را ببینیم که منجر به پذیرش جریان اصلی راه‌حل‌های DLT می‌شود.
جمع بندی
فناوری دفتر کل توزیع شده (DLT) یک سیستم دیجیتالی است که ضبط امن و شفاف تراکنش ها را در چندین مکان به صورت غیرمتمرکز امکان پذیر می کند. به جای تکیه بر یک مرجع مرکزی، DLT از شبکه ای از رایانه ها (گره ها) برای اعتبارسنجی و ثبت تراکنش ها استفاده می کند و یک پایگاه داده یا دفترچه مشترک ایجاد می کند که در زمان واقعی هماهنگ و به روز می شود. این رویکرد توزیع شده با حذف نقاط تکی شکست و کاهش خطر تقلب یا دستکاری، امنیت، شفافیت و انعطاف پذیری را افزایش می دهد.
با فعال کردن تراکنش‌های همتا به همتا بدون نیاز به واسطه، دفتر کل توزیع شده این پتانسیل را دارد که فرآیندها را ساده‌سازی کند، هزینه‌ها را کاهش دهد و اعتماد را در صنایع مختلف از جمله مالی، مدیریت زنجیره تامین، مراقبت‌های بهداشتی و غیره افزایش دهد.
