بازار ارزهای دیجیتال، بسیار فراتر از بیت کوین است. هزاران پروژه نوآورانه به نام «آلت‌کوین» وجود دارند که هر کدام به دنبال حل یک مشکل یا ایجاد یک بازار جدید هستند. در این دنیای وسیع، دو قاره بزرگ و پرجنب‌وجوش بیش از همه خودنمایی می‌کنند: قاره امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi و قاره توکن‌های غیرمثلی یا NFT. هر دوی این قاره‌ها پر از فرصت‌های جذاب برای سرمایه گذاری در آلت کوین هستند، اما زبان، فرهنگ و اقتصاد آن‌ها کاملاً با یکدیگر متفاوت است.

تصور کنید دنیای کریپتو یک شهر بزرگ و مدرن است. آلت کوین های DeFi مانند بانک‌ها، شرکت‌های بیمه و بورس‌های سهام در منطقه تجاری این شهر هستند. آن‌ها با منطق، ریاضیات و ابزارهای مالی سروکار دارند. در مقابل، آلت کوین های NFT مانند گالری‌های هنری، سالن‌های کنسرت، استادیوم‌های ورزشی و کلوپ‌های اجتماعی در منطقه فرهنگی و سرگرمی این شهر هستند. ارزش در اینجا با احساسات، هویت، فرهنگ و جامعه گره خورده است.

بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌کار با این سوال مواجه‌اند که کدام منطقه برای سرمایه‌گذاری بهتر است؟ آیا باید روی زیرساخت‌های مالی سرمایه‌گذاری کرد یا بر روی پدیده‌های فرهنگی؟ در این راهنمای جامع، ما به سفری در این دو قاره شگفت‌انگیز می‌رویم، تفاوت DeFi و NFT را به طور کامل کالبدشکافی می‌کنیم و به شما کمک می‌کنیم تا با درک عمیق از هر کدام، یک استراتژی سرمایه‌گذاری هوشمندانه و متناسب با اهداف خود بسازید.

آلت کوین های DeFi کدامند؟

DeFi مخفف عبارت «امور مالی غیرمتمرکز» (Decentralized Finance) است. هدف اصلی این جنبش، در بازسازی کامل سیستم مالی سنتی (بانک‌ها، بیمه‌ها، بورس‌ها) روی زیرساخت شفاف، باز و بدون واسطه بلاکچین تعریف می‌شود. آلت کوین های DeFi توکن‌های بومی پروتکل‌هایی هستند که این خدمات را ارائه می‌دهند. ارزش این توکن‌ها معمولاً از دو چیز نشأت می‌گیرد: حق حاکمیت (دادن حق رأی به دارندگان برای تصمیم‌گیری در مورد آینده پروتکل) و گاهی اوقات، دریافت بخشی از درآمدهای پروتکل.

ارزش کل اکوسیستم DeFi معمولاً با شاخصی به نام «ارزش کل قفل‌شده» (Total Value Locked – TVL) سنجیده می‌شود که نشان‌دهنده مقدار سرمایه‌ای است که کاربران در این پروتکل‌ها سپرده‌گذاری کرده‌اند. می‌توانید این آمار را به صورت زنده از وب‌سایت‌هایی مانند DeFi Llama دنبال کنید.

تحلیل تکنیکال آلت‌کوین‌های پرطرفدار را اینجا بخوانید! پیشنهاد مطالعه: تحلیل تکنیکال آلت‌کوین‌های پرطرفدار را اینجا بخوانید!

ارزش‌گذاری توکن‌های دیفای: فراتر از حاکمیت

در ابتدا، اکثر توکن‌های دیفای تنها نقش حاکمیتی داشتند. اما امروزه، پیشرفته‌ترین پروتکل‌ها بخشی از درآمدهای خود (که از کارمزد معاملات یا بهره وام‌ها به دست می‌آید) را به دارندگان یا استیک‌کنندگان توکن خود تخصیص می‌دهند. این یعنی توکن شما مانند یک سهم سودده عمل می‌کند و یک جریان درآمدی واقعی ایجاد می‌کند.

هنگام تحلیل یک آلت کوین DeFi، بررسی کنید که آیا پروتکل دارای یک مدل «تقسیم سود» (Revenue Sharing) است یا خیر. این ویژگی می‌تواند یک عامل بسیار قدرتمند در رشد بلندمدت ارزش آن توکن باشد و آن را از یک توکن حاکمیتی صرف، به یک دارایی مولد تبدیل کند.

نمونه‌هایی از آلت کوین های DeFi:

  • صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs): مانند یونی‌سواپ (Uniswap – UNI) که به کاربران امکان می‌ده دهند بدون نیاز به یک نهاد مرکزی، ارزهای دیجیتال را با یکدیگر مبادله کنند.
  • پلتفرم‌های وام‌دهی (Lending): مانند آوه (Aave – AAVE) که به کاربران امکان وام دادن و وام گرفتن دارایی‌های دیجیتال را می‌دهند.
  • مشتقات نقدینگی استیکینگ (Liquid Staking): مانند لیدو (Lido – LDO) که به کاربران امکان می‌دهند تا دارایی‌های استیک‌شده خود را به صورت نقدشونده درآورده و در سایر پروتکل‌های DeFi استفاده کنند.

آلت کوین های NFT کدامند؟

NFT مخفف «توکن غیرمثلی» (Non-Fungible Token) است. NFTها گواهی‌های مالکیت دیجیتال و منحصربه‌فردی هستند که روی بلاکچین ثبت می‌شوند. آن‌ها می‌توانند نماینده هر چیز خاصی باشند: یک اثر هنری، یک آیتم در یک بازی، یک بلیت کنسرت یا حتی یک قطعه زمین مجازی.

آلت کوین های NFT خودِ NFTها نیستند. آن‌ها توکن‌های بومی پروژه‌ها و اکوسیستم‌هایی هستند که حول محور NFTها ساخته شده‌اند. ارزش این توکن‌ها به موفقیت، محبوبیت و میزان تعامل کاربران با آن اکوسیستم بستگی دارد.

نحوه مدیریت پرتفوی آلت کوین‌ها پیش از آلت سیزن پیشنهاد مطالعه: نحوه مدیریت پرتفوی آلت کوین‌ها پیش از آلت سیزن

ارزش‌گذاری توکن‌های NFT: اقتصاد توجه و هویت دیجیتال

ارزش در اکوسیستم‌های NFT از معیارهای متفاوتی نسبت به DeFi نشأت می‌گیرد. اینجا با «اقتصاد توجه» روبرو هستیم. یک پروژه NFT موفق، مانند یک برند لوکس یا یک باشگاه ورزشی پرطرفدار عمل می‌کند. ارزش توکن آن (مانند APE) از میزان انحصار، هویت اجتماعی که به دارندگانش می‌بخشد، و دسترسی به رویدادها یا محصولات خاص، تعیین می‌شود.

هنگام تحلیل یک آلت کوین NFT، به جای پرسیدن «چقدر درآمد دارد؟»، بپرسید «چقدر این برند فرهنگی قدرتمند و تأثیرگذار است؟» و «آیا جامعه آن در حال رشد و تعامل است؟». این‌ها معیارهای کلیدی موفقیت در این حوزه هستند.

نمونه‌هایی از آلت کوین های NFT:

  • پروژه‌های متاورس و جامعه‌محور: مانند ایپ‌کوین (ApeCoin – APE) که توکن حاکمیتی اکوسیستم Bored Ape Yacht Club یا همان (BAYC) است.
  • زیرساخت و مقیاس‌پذیری NFT: مانند ایمیوتبل ایکس (Immutable X – IMX) که یک راهکار لایه دوم برای اتریوم است. این پروژه به کاربران امکان می‌دهد تا NFTها را با سرعت بالا و کارمزد نزدیک به صفر معامله کنند.
  • بازی برای کسب درآمد (GameFi): مانند اکسی اینفینیتی (Axie Infinity – AXS) که در آن بازیکنان برای پیروزی در نبردها، توکن AXS به عنوان پاداش دریافت می‌کنند.
“آلت کوین های DeFi نماینده سهام یا حق رأی در زیرساخت‌های مالی غیرمتمرکز هستند و ارزش آن‌ها اغلب به معیارهای مالی مانند TVL بستگی دارد. آلت کوین های NFT نماینده ارز یا سهام در اکوسیستم‌های فرهنگی و سرگرمی هستند و ارزش آن‌ها به محبوبیت، برند و تعامل جامعه وابسته است.

تفاوت‌های کلیدی بین DeFi و NFT

برای درک بهتر تفاوت DeFi و NFT از دیدگاه سرمایه‌گذاری، بیایید آن‌ها را در یک جدول مقایسه کنیم:

ویژگی آلت کوین های DeFi آلت کوین های NFT
ماهیت ارزش کاربرد مالی (سود، وام، مبادله) ارزش فرهنگی، اجتماعی و سرگرمی
معیار سنجش کلیدی ارزش کل قفل‌شده (TVL)، درآمد پروتکل حجم معاملات، تعداد کاربران فعال، قیمت کف (Floor Price)
نوع کاربر سرمایه‌گذاران، تریدرها، علاقه‌مندان به امور مالی کلکسیونرها، هنرمندان، گیمرها، اعضای جوامع
منطق سرمایه‌گذاری منطقی و داده‌محور (آیا پروتکل کارآمد و سودآور است؟) احساسی و فرهنگی (آیا این برند/بازی محبوب و تأثیرگذار است؟)
ریسک اصلی ریسک قرارداد هوشمند (هک)، ریسک نظارتی (قوانین دولتی) ریسک از بین رفتن هیجان (Hype)، نوسانات شدید سلیقه بازار
استراتژی‌های حمایت و مقاومت برای معاملات آلت کوین‌ها پیشنهاد مطالعه: استراتژی‌های حمایت و مقاومت برای معاملات آلت کوین‌ها

استراتژی‌های سرمایه‌گذاری ترکیبی

خبر خوب این است که شما مجبور نیستید تنها یکی از این دو قاره را برای سفر انتخاب کنید. بهترین استراتژی برای سرمایه گذاری در آلت کوین، ایجاد یک سبد متنوع است که از پتانسیل هر دو بخش بهره‌مند شود.

  • استراتژی هسته و ماهواره (Core-Satellite):
    • هسته (Core): بخش اصلی سبد آلت‌کوین خود را به پروژه‌های مشهور و معتبر دیفای مانند AAVE یا UNI اختصاص دهید. این پروژه‌ها مانند شرکت‌های بزرگ و سودآور منطقه تجاری شهر شما هستند و ثبات بیشتری دارند.
    • ماهواره (Satellite): بخش کوچکتری از سبد خود را به آلت کوین های NFT با پتانسیل بالا اختصاص دهید تا از رشدهای انفجاری ناشی از روندهای فرهنگی و سرگرمی نیز بهره‌مند شوید. برای مثال، در یک سبد 10 میلیون تومانی آلت‌کوین، شما می‌توانید 7 میلیون تومان (70%) را به هسته دیفای خود اختصاص دهید و 3 میلیون تومان باقی‌مانده (30%) را به عنوان ماهواره‌های پرریسک‌تر خود در نظر بگیرید (مثلاً 1.5 میلیون به IMX و 1.5 میلیون به یک توکن گیم‌فای جدید). این ترکیب داراییها به شما اجازه می‌دهد تا ضمن داشتن یک پایه محکم، از رشدهای انفجاری نیز بی‌نصیب نمانید.
  • استراتژی «کلنگ و بیل» (Picks and Shovels): این یک استراتژی هوشمندانه برای مدیریت ریسک است. به جای اینکه روی موفقیت یک بازی یا یک مجموعه هنری خاص سرمایه‌گذاری کنید، روی «زیرساختی» سرمایه‌گذاری کنید که تمام این پروژه‌ها به آن نیاز دارند. این استراتژی در هر دو بخش کاربرد دارد. در دیفای، به جای خرید توکن یک DEX خاص، می‌توانید روی یک اوراکل مانند Chainlink یا همان ارز (LINK) سرمایه‌گذاری کنید که به تمام آن‌ها خدمات ارائه می‌دهد. در دنیای NFT، به جای خرید توکن یک بازی خاص، می‌توانید روی یک بلاکچین لایه دوم متمرکز بر گیمینگ مانند Immutable X با ارز (IMX) سرمایه‌گذاری کنید. این رویکرد، ریسک شکست یک پروژه منفرد را کاهش می‌دهد.
“بهترین رویکرد، یک استراتژی ترکیبی است. با اختصاص دادن بخشی از سبد خود به آلت کوین های DeFi برای ثبات و درآمدزایی، و بخش دیگری به آلت کوین های NFT برای پتانسیل رشد انفجاری، شما یک پورتفولیوی متعادل و آماده برای روندهای مختلف بازار می‌سازید.

جمع بندی

در نهایت، انتخاب بین آلت کوین های DeFi و آلت کوین های NFT به شخصیت، علایق و استراتژی سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد.

  • اگر شما فردی تحلیل‌گر و داده‌محور هستید که از بررسی مدل‌های اقتصادی و مالی لذت می‌برید، دنیای DeFi با معیارهای شفاف و کاربردهای ملموس مالی، احتمالاً برای شما جذاب‌تر خواهد بود.
  • اگر شما فردی خلاق و علاقه‌مند به فرهنگ، هنر و سرگرمی هستید و از دنبال کردن روندهای اجتماعی و جوامع آنلاین لذت می‌برید، دنیای NFT با پویایی و هیجان فرهنگی خود، می‌تواند فرصت‌های بی‌نظیری را برای شما فراهم کند.

بهترین استراتژی سرمایه گذاری در آلت کوین، شناخت هر دو دنیا و ایجاد یک سبد متنوع است که هم از منطق پول و هم از جادوی فرهنگ بهره‌مند باشد. با این کار، شما پورتفولیوی خود را برای موفقیت در آینده وب 3.0 آماده می‌کنید.